نړیوال کیدنه څه شی دی؟
نړیوال کیدنه څه شی دی؟ زمونږ د دوران آریزه مخامخ کیدنه. د دولت پر وړاندې د بازار سر پورته کول، خصوصی څانګه د ټول ګټو خدمتونو پر وړاندې، یو کس د ټولو پر وړاندې، ځانغوښتنه د پیوستون پر وړاندې.
بازار له هرې لارې هڅه کوی چې د دولت په کړنلارو د خپلې مداخلې حیطه کې زیاته پراخه کړی. له همدې امله دی چې خصوصی کیدنه په هر ځای کې پراخیږی. خصوصی کیدنه په واقع کې خصوصی څانګې ته د ټولیزې شتمنۍ (شرکتونو او خدمتونو) ته د لیږدونې پرته بل هیڅ څه نه دی. هغه څه چې تر اوسه وړیا (او یا هم په ټیټه بیه) پرته له هیڅ ډول تبعیضه د ټولو وګړو په لاسرسۍ کې ول، اوس یا په پیسو او یا هم ګران شوی دی. دې لویې ټولنیزې شاته تلنې، زیاتره د بې وسه اقشارو ګریبان نیولی؛ ځکه چې ټول ګټی خدمتونه، د هغو پانګه ده چې هیڅ پانګه نه لری.
له بل پلوه، نړیوال کیدنه د خپلې تجارتی راکړې ورکړې د مکانیزم، دوه لارې لری: یا په بورس کې پانګه اچونه وکړی (د نړۍ په هر بورس کې، ځکه دلته پانګه پرته له هر ډول خنډه روانه ده) او یا په یوه صنعتی پروژې کې (د لګښتی محصولاتو د کارخانې جوړول). دویمه حل لاره په اروپا کې د منځنۍ ګټې کچه د ۶تر ۸ په سلو کې له ځانه سره لری. په داسې حال کې چې په بورس کې د پانګې اچونې له لارې ګټه اخیستنه کولای شی لوړ عاید رامنځ ته کړی (په ۲۰۰۶ کال کې د بورس بازارونو کې آلمان ۱۷ په سلو کې او فرانسې ۲۲ په سلو کې کې ګټه درلودلې ده).
له داسې ښکاره توپیر سره، پانګوال نور په صنعتی څانګه کې (هماغه ځای چې کار په کې پیدا کیږی) پانګې اچونې ته نه چمتو کیږی مګر دا چې دا پانګه اچونه هغوی ته ۱۵ په سلو کې کلنی ګټه په زیری راوړی. دا پداسې حال کې چې ومولیدل دداسې پانګې اچونې منځنۍ ګټه په اروپا کې ۶تر ۸ په سلو کې ده. څه باید وکړو؟ د بیلګې په توګه په چین یا تایلند کې پانګه اچونه، هغه هیوادونه چې د ډیرې ټیټې تنخوا له امله کولای شی د پانګې اچونې د کلنۍ ګټې کچه تر ۱۵ په سلو یا زیاتره چمتو کړی. له همدې کبله ده چې نن ورځ دا ټوله پانګه اچونه په چین کې تر سره کیږی.
او له هغه ځایه چې ددې کړنو موخه په بې وزله هیوادونو کې په ټیټه بیه تولید او په شتمنو هیوادونو کې په لوړه بیه پلورل دی، د وارداتی تولیداتو سیل د پلورلو لپاره د "هیواد-فابریکو" څخه لکه د اروپا په لور رهی کیږی. همدلته دی چې دا تولیدات د خپل همډوله محصولات چې په زړه لویه وچه کې د ګارګرانو د ټولنیز حقوقو له کبله د زیاتو لګښتونو سره تولیدیږی، نابرابره سیالی پیل کوی. پایله دا چې اروپایی شرکتونه د ناکامۍ سره مخ کیږی او زیاتره تولید کونکی له تعطیل کیدو نه رغیدنه نه لری او کارګران له کاره شړل کیږی.
ځینی مالکان د خپلې بقا لپاره، د "ځای په ځای کیدنې" پریکړه کوی یعنې د خپل تولید مرکز د ټیټ معاش هیوادونو ته لیږدوی. دا کار په شتمنو هیوادونو کې د فابریکو د تړلو او بې روزګارۍ لامل ګرځی.
په دې ډول، نړیوال کیدنه د مکانیزم په څیر د توپیر او تلپاتې رده بندۍ لپاره د یوې ټولیزې سیالۍ تر فشار لاندې عمل کوی. دا سیالی د پانګې او کار تر منځ ده. هغه پانګه چې آزاد بهیر لری او انسانان چې لږ خوځنده دی، له دې کبله ده چې پانګه ګټونکی ده.
هماغه شان چې لویو بانکونو په نولسمه پیړۍ کې او یا هم کڼ ملتیزه شرکتونو د ۱۹۶۰ تر ۱۹۸۰ کلونو پورې خپله کړنه په زیاتره هیوادونو وتپله؛ د مالی بازارونو خصوصی پانګې هم، اوس د زیاتره هیوادونو برخلیک، او په یو ډول ویلای شو، د نړۍ اقتصادی برخلیک، په لاس کې نیولی دی.
مالی بازارونه په دولتونو باندې د خپلو قانونو د تپلو وس لری. په دې نوې سیاسی- اقتصادی ننداره کې، نړیوال عنصر پر مالی عنصر او خصوصی شرکتونه پر دولت برلاسی دی. بیاویشل نور تقریباً شتون نه لری او موږ ته ویل کیږی چې د ودې یوازینۍ لاره، خصوصی شرکتونه دی. په نړیواله کچه هم یوازې هغه کسان ګڼل کیږی چې د سیالۍ په ډګر کې پیژندل کیږی. له همدې امله موږ ته ټینګار کیږی چې ټول شیان هرومرو د خصوصی شرکتونو په محور سنبال شی.
په یوه نړیوال شوی اقتصاد کې، پانګه، کار او لمړنی توکی په یوازې توګه ټاکونکې اقتصادی عناصر نه دی. هغه څه چې اړین شمیرل کیږی، ددې دریو توکو خپل منځ کې بنسټیزه اړیکه ده. ددې اړیکې د ټینګولو لپاره، د یو شرکت نه سرحدونو ته پام وی او نه قانونو ته، یوازې د اطلاعاتو، د کار سنبالنه او مدیریتی انقلاب څخه تر ټولو زیاتې ګټې لاس ته راوړنې په خاطر استفاده په پام کې وی. زیاتره وختونه دا کار د یوه هیواد په منځ کې د یووالی د بیلیدنې لامل ګرځی او کار تر هغه ځایه رسیږی چې د شرکت ګټې او د ټولنې ملی ګټې یو له بله بیلیږی او د بازار او دموکراسۍ منطق یو له بله واټن اخلی.
نړیوال شوی شرکتونه په هیڅ وجه ځان په دې ډله کې ګډ نه بولی، هغوی په ټوله نړۍ کې په تړون تړلو او خرڅلاو لاس پورې کوی. دا شرکتونه ځان د ګڼ ملتیزه ځانګړنو درلودونکی بولی چې هغوی ته د زیاتې آزادۍ سره د عمل اجازه ورکوی. او دا د هغه نړیوالو سیاسی، اقتصادی او حقوقی سټو د نشتون له امله دی چې وکولای شی د دې شرکتونو په چلند کې اغیزمن بدلون راولی.
له دی پلوه، نړیوال کیدنه، یوه لویه اقتصادی، سیاسی او کلتوری شلیدنه شمیرل کیږی. نړیوال کیدنه، وګړی د یوازینی فرمان د سلطې لاندې راولی: پرته له هر ډول ارادې څخه د بازار د بې نوم او نښان حکمونو لا ښه منلو ته "ځان عیارول". نړیوال کیدنه په اقتصاد پالنه کې د عطف ټګی دی: د "نړیوال" انسان جوړونه، د کلتور او معنا څخه تشونه او په پای کې د نورو څخه بې خبری، او د نیو لیبرالیزم د ایدیولوژۍ تپل پر ټولې نړۍ باندې.
نوشته ای از سعید سلطانپور
در جوامع طبقاتی، بیش از هر زمان دیگر، هنر و اندیشه به مثابه سلاحی ارزان و موثر، بازار داشته و وسیله ای جادویی برای ماندگاری طبقات حاکمه است و همواره در جهت تحقیر و تحمیق مردمان محروم و عامی به کار گرفته می شود، کوشش برای بیداری و آنگاه پیگیری سرشار از ایمان، برای هوشیاری مردم، وظیفه ی آرمانی هنرمندانی است که با درک، توان، لیاقت و همچنین تحلیل و شناخت حقوق از دست رفته ای ایشان، اندیشه مبارز خود را به سلاح اقدام مجهز کرده اند و برای کسب حقوق ربوده شده ی "کار" و تنظیم مردمی آن به بهای تحقیر، تهدید، زندان، شکنجه، خون و مرگ خویش می کوشند.
برای عظیم ترین غارت ها، می باید عظیم ترین تحمیل های فرهنگی ممکن شود. پس بیهوده نیست که فرهنگ های ملل فقیر غارت زده، نیمه جان می شود. پس بیهوده نیست که معلم به هیچ گرفته می شود تا زیر فشار استراحت و نان خانواده، مسوولیت خویش را از یاد ببرد و برای حفظ تعادل مرسوم زندگی به مشاغل دیگر نیز بپردازد، پس بیهوده نیست که بر کتاب های درسی و کتاب های کودکان نظارت دیکتاتوری بعمل می آید و بیهوده نیست که رسانه های اطلاعات جمعی ارزشی برابر با تسلیحات می یابد و برای هنر و ادبیات، با شور و بررسی های بسیار، برنامه های دورانی تدارک دیده میشود و گردن مفاهیم مترقی با گیوتین سانسور قطع می گردد.
استبداد و سانسور در قلمرو هنر و اندیشه، چنان وسعت یافته که بررسی همواره ی آن وظیفه هر هنرمند و ادیبی است که وجدان سیاسی خود را در جهت نجات حقیقت بیدار میداند. من می گویم نباید سکوت کنیم، شاید شما نیز این را می گویید، اما عمل چیز دیگری می گوید: ما همه سکوت کرده ایم. نفس های جسته و گریخته هرگز کافی نیست. باید خطر کنیم. همه از تاکتیک حرف می زنیم و من چنین دریافته ام که جای کلمه "ترس" را با "تاکتیک" عوض کرده ایم. اگر همه برویم و بنویسیم و هر طور شده، منتشر کنیم، دیوار سانسور می شکند. وقتی خود ما، اندیشه های عاشقانه و ایمانی خویش را سانسور می کنیم، چنان است که چشم فرزندان خود را در آستانه ی تولد بیرون میکشیم و توجیه ما ترسی است که بر ما اعمال می شود. از این لحظه بیاموزیم. من در قلب ترس، از استبداد و سانسور دولت در قلمرو هنر و ادبیات حرف می زنم. اگر راست می گوییم، اگر با شهامت خود ایستاده ایم، اگر می دانیم حق با ماست، پس نباید سکوت کنیم. سانسور در قلمرو هنر و ادبیات، اولین خیانتی است که مرتکب میشویم و با دشمن همدستی می کنیم تا به تاکتیک او تحقق بخشیم.
مجلات و اخبار در گرو ارتجاع اند و گردانندگان مطبوعات یا خریداری شده اند، یا زیر سایه تفنگ ترسیده اند و یا خود از مریدان نزدیک ارتجاع می باشند و در کادر سرمایه ها سهام گذاری می کنند.... و دیگر پیداست که سرنوشت فرهنگی خوانندگان ما چیست!....
ترس هر لحظه بیشتر، ما و هنر و ادبیات ما را به کام خود میکشد. طوریکه امروز هنر و ادبیات ما، هنر و ادبیات ترس نیست بلکه هنر و ادبیات ترسوست. همواره می گریزد، تحقیر می شود، در انزوا چون شیر، یال بر می آشوبد و در جمع، در جامعه چون روباهی زیرک از خطر می گریزد، اما تنها بیداری و شهامت وجدان هنرمند و ادیب مبارز و انقلابی است که در ستیز با فقر روانی و فرهنگی و نیز تباهی درون طبقه مرفه، تواناست و می تواند نه تنها در جریان آینده ی تاریخ که هم اکنون، زمینه های شکست آن را فراهم آورد. اما نمیتوان ادعا کرد که هنر و ادبیات ما آن گونه که می باید، بیدار است و شهامت را می شناسد. فرهنگ ما به شدت تحقیر شده و اگر تکانی به هستی فرهنگی خویش ندهیم به مسخی آرام و نامعلوم تن خواهیم سپرد و تمام حساسیت های اجتماعی و مردمی خویش را به باد خواهیم داد و به واقعیت های آلوده و متعفن عادت خواهیم کرد. دشمن با امکانات وسیع خود، همواره تجهیز است و برای تسلط بر هنر و ادبیات و کاربرد آن برای مقاصد وسیع سیاسی خویش، می کوشد و تنها سلاح آشکار و حتی قانونی خویش، سلاح کوبنده ی قلم و سخن را از کف نهاده ایم. مثل عاشقان عهد عتیق، در جستجوی معبود سر به بیابان نهاده ایم، هنر و ادبیات مسوول را می جوییم و نمی یابیم...... با تبلیغات وسیع صنعتی، آموزشی و هنری که موجد اسارت اقتصادی و فرهنگی است، زندانی از مناسبات فریبنده ی تولیدی می سازد و توده ها را با شگردهای نویاب، برده ای مصارف اقتصادی و فرهنگی میکند و به بند قسط، تجمل، تفریح و تحمیق می کشد.... در جهت سیاست نو، احزاب نوین با محتوای قدیم می سازد. تفسیرها پرهیاهو، ضد مردمی، مهیج و فریبنده است و هدفی جز تایید مرکزیت ارتجاع ندارد. ... داستان ها، درامه ها، پند و اندرزها، همه و همه کلیشه ای، تهوع آور و مضمحل کننده است و برای تایید سرنوشت محتوم تهیه می شود.... صداهای تهیه کنندگان برنامه های رادیویی و تلویزیونی جعلی، مرده، آلوده به رمانتیسمی تخدیر کننده و متکی بر ندانستگی و تصور قالبی مردم نسبت به ارزش های مترقی صدا، کلمه، موسیقی و در مجموع هنر و اندیشه ای مبارز امروز است.
در چنین شرایطی که هنر و اندیشه بر اثر تفنگ و طلا، خدمتگزار دستگاه است، در چنین شرایطی که حریف، صورتک اعتلاء و سعادت اقتصادی و فرهنگی مردم را پشتوانه ای مقاصد سوداگرانه و وجاهت ملی و جهانی خویش ساخته است و با تغییر عناوین و القاب حتی تجدید حیات می کند و با درک نیروی تاریخی کلمات، آنها را از ضرورت زمانی و مکانی می زداید و با مصرف اصطلاحات مترقی، مفاهیم را قلب می کند و هنر و ادبیات را از طریق تصویبنامه های سیاسی – فرهنگی و کاربرد سرمایه های اجرایی آن به خدمت میگیرد و در مسیر دلخواه جریان می دهد و با همکاری دانشمند و هنرمند خودفروخته، به تفتیش اندیشه و عمل می پردازد.
هنر و ادبیات مترقی با درک خواستگاه تاریخی خویش و با تکیه بر ریالیزم اجتماعی، ناگزیر از ستیزه ای قاطع با فرهنگ پوسیده، عقب مانده و کهنه و با بازستاندن ارزش های موجود در هنر و اندیشه ادوار گذشته، چه از نظر شکل و چه از نظر محتوا و تغییر آن جهت انطباق با نیازهای تازه ای مردمان امروز و آینده، برای رشد فرهنگ مردم می کوشد... اما هستند کارگزارانی که پول می گیرند و مقام می یابند تا به نمود نظم کهن، هنر و اندیشه بسازند! و با هیاهوی گاه و بیگاه، اذهان را از مسیری که نباید دنبال شود، منحرف سازند و هستند کارگزارانی دیگر که با هیاهوی "سطح بالا" در زمینه ی شکل و حتی محتوا، به تثبیت موقعیت اجتماعی خویش، برای بهره مندی از مزایای قانونی سازمان های دولتی و تشریفاتی می پردازد تا هم به مراد خداوندان خویش عمل کرده باشند و هم با بحث های روشنفکرانه ای خویش، هنرمند عالی و تیوریسن هنر و ادبیات و فلسفه قلمداد شوند.
هنر مترقی هرگز از تهمت های زیرکانه و همواره ای این کارگزاران معلوم الحال فرصت طلب نمی هراسد، زیرا در جبهه ی سیاست، رویاروی آنهاست و به درستی دریافته است که پنهان ترین تاثیرات سیاسی، در زمینه رابطه مدام مردم و فرهنگ درجهت تقویت شرایط موجود، از طریق همین کارگزاران هنر و اندیشه اعمال می شود......
دشمن به توان و تحرک توفنده ی هنر و ادبیات آگاه است، پس با همکاری گروهی از هنرمندان و روشنفکران دیروز سرحدات کنترل خود را می گسترد و تا می تواند از هنرمند و اندیشمند سلب اعتماد می کند و باید توجه داشت که روشنفکر سرخورده و ساقط دیروز، تمهید سازی وابسته، برای سقوط هنرمند و روشنفکر متزلزل، نیمه مبارز و حتی مبارز امروز است و چنین است که هنرمند و روشنفکر و حتی مبارزان قدیمی را، با شگردهای گوناگون می خرند تا از شاجور خلق، این گلوله های کاری را که به تهدید در برابر سیاست و فرهنگ ارتجاع صف بسته اند، ربوده باشند.
از تجاوز برطفل 11 ساله ای در جوزجان چند روز نگذشته بود که چند واقعه ی دیگر تجاوز در ولایت کندهار، بلخ و سرپل صورت گرفت. درکندهار پدر و فرزندی مورد تجاوز سه تن از افراد پولیس ملی قرار گرفتند، در ولایت بلخ طی چند ماه اخیر ده واقعه تجاوز ثبت شده که زشت ترین آن تجاوز برطفل پنج ساله ای است که فعلاً در شفاخانه مزارشریف بستری است. و واقعه ی اخیر در ولایت سرپل در قریه چلم گم می باشد که از سوی پسر حاجی پاینده یکی از اعضای پارلمان صورت گرفته است.
تجاوز برعفت و ناموس مردم به هر شیوه وتوسط هر فردی که باشد جنایت نابخشودنی است. ولی اگرعاملین جنایت کسانی باشند که خود مسوولیت حفظ امنیت را به دوش داشته و به خصوص که در جریان وظیفه جنایاتی را مرتکب و بر عفت مردم تجاوز کنند و یا هم از سوی کسانی صورت گیرد که پدرانشان برای مردم دیگر به اصطلاح قانون بسازند و ادعای نمایندگی مردم را بنمایند اما پسران شان با استفاده ازامکانات و قدرت پدر دست به جنایات و تجاوز بزنند، باید به شدیدترین نحو مجازات شوند.
پرده از چهرهء همچو افراد زمانی برداشته می شود وقتی که پسر 22ساله ی شان دست به تجاوز بر عفت مردم میزند و درین جرم دو تن دیگر راشریک میسازد، فوراً دست به کارشده جوان 22ساله راطفل نابالغ و معصوم جلوه داده برایش تذ کره 14ساله می سازند تا برای رهایی چند روز بعدش زمینه رامساعد سازند. و تأسف بیشتر درینست که از یکسو دختری مورد تجاوزقرارگرفته وظلمی بر اوصورت می گیرد و از سوی دیگر فامیل وی تهدید می کند اگر مجرم مورد مجازات قرار نگیرد و در حق شان بی عدالتی شود دختر خود را خواهند کشت.
مردم ما که در سراسرکشور از زورگویی و جنایات روزافزون به ستوه آمده اند در موجودیت فساد اداری گسترده و تسلط تفنگ داران و زورگویان امید به بهتر شدن اوضاع و تأمین عدالت و حفظ امنیت شان نخواهند داشت.
په دې وروستیو کې کله چې جنرال(!) دوستم له خپلو پنځوسو ملیشه و سره یو ځای د اکبربای پر کور برید وکړ او هغه یې له ځانه سره یووړ، د کورنیو چارو وزارت لخوا د هغه کور کلابند او اکبربای د دوستم د ملیشه و له منګولو څخه خوشی کړای شو. د یادولو وړ ده چې د انسان تښتونې په دې پیښه کې د ملی کنګرې مشر لطیف پدرام هم شامل او د دوستم په کور کې موجود و.
د دوستم لخوا د اکبربای پر کور برید کول څو اړخونه لری چې د پام وړ ګڼل کیږی. دا پیښه وړاندې له هرڅه ښیی چې جنګسالاران د خپلو ګټو د لاس ته راوړلو لپاره له خپل شخصیت، عزت، دوستۍ او ملګرتیا څخه تیریدلی شی. اکبربای په تیر وخت کې د دوستم د قومندانانو له ډلې شمیرل کیده، خو نن ورځ دواړه د یوه بل په وړاندې ولاړ او یوه بل ته یې غاښونه تیره کړی دی. د پرون ورځې ملګرتیا، نن په دښمنۍ اوښتې او یو د بل وینو ته تږی دی. له بل پلوه پدرام چې تل د روشنفکرانو اکتونه او اداګانې کوی او خپل ځان د ملی او پرمختللو مفاهیمو پلوی بولی، د دوستم په څیر انسان له کوره سر راوباسی او په دې توګه ثابتوی چې جنګسالارانو د خپلې واکمنۍ لپاره څومره پاخه ایدیولوګان په خپل څنګ کې ساتلی دی.
د دوستم د کور د کلابندۍ په غبرګون کې د دوستم پلویانو دولت وګواښه چې که له جنرال(!) دوستم څخه بخښنه ونه غوښتل شی، د شمال اته ولایتونه به خپل ملاتړ له دولت څخه واخلی او هغه به له ننګونو سره مخامخ کړی. د دوستم پلویان په دې پوهیږی چې د افغانستان دولت دومره بې کفایته او بې وسه دی چې هغوی په رښتیا کولای شی د افغانستان مرکزی دولت ته چیلنج ورکړی. اکبربای هم د دوستم د پلویانو د ګواښونو په بدل کې ګواښ کړی چې که چیرې کرزی ونکړای شی دوستم محاکمه کړی، هغه او پلویان او ملګری به یې د افغانستان د تابعیت تذکرې، کرزی ته ورکړی او دا هیواد به خوشې کړی او یا به له کومې بلې طریقې کار واخلی!
دوستم چې د ملی جبهې (په اصطلاح د افغانستان د دولت اپوزیسیون) غړی او د افغانستان د وسله والو قواو درستیزوال دی، په ورته وخت کې په دوو کارتونو لوبه کوی (که څه هم د افغانستان د دولت زیاتره لوړپوړی چارواکی هم په دولت کې دی او هم په اصطلاح د دولت د اپوزیسیون غړی). دوی د دواړو کارتونو په درلودلو سره له یوې خوا دولت ګواښوی او له بلې خوا خلک. د دولت او جنګسالارانو د موږک او پیشو لوبې په منځ کې تل خلک تر پښو لاندې شوی او د دوی د ناوړه سیاستونو قربانی کیږی. د ملی جبهې ویاند هم په ډیر سپین سترګی توب اعلان وکړ چې دا د دوستم او اکبربای تر منځ شخصی مسئله ده او لوی څارنوال حق نه لری د هغوی په منځ کې مداخله وکړی!!
د افغانستان لوی څارنوال د دوستم دنده د تعلیق په حالت کې راوستې، خو مخکې له هرڅه یې اعلان کړی چې زور یې پر دوستم نه رسیږی او محکمې ته د هغه د راکاږلو وس نه لری! دا هغه څارنوال دی چې پرته له کومې ویرې او ډار، مظلوم او بې وسه کسان د سترګو په رپ کې نیولی شی، هغوی بندی کولی او د محکمې مخې ته درولای شی، خو زور یې پر دوستم بای نه رسیږی! یو دولت له دې څخه نور زیات بې وسه او بې کفایته کیدای نشی چې د هیواد د یوه وګړی د محاکمې یا نیولو توان ونه لری. ښایی د افغانستان دولت هم پر دې راضی وی چې د دوستم او اکبربای تر منځ د شخړې د حل لپاره کومه لاره پیدا کړی او ځان ورڅخه بې غمه کړی. د دواړو خواو تر منځ همدا اوس د جوړجاړۍ جلسې روانې دی، تر څو د شخړې بوی نور هم پورته نشی او په څه ډول د دوی تر منځ سوله وشی.
د جنګسالارانو له یو بل سره یا له دولت سره د جنګسالارانو ښکر په ښکر کیدل یوه طبیعی مسئله ده، خو تر کومه وخته به خلک د دوی د ښکر په ښکر کیدو قربانیان وی؟ که د دوستم او اکبربای په شخړه کې دولت له جرئت څخه کار واخلی او دوستم د محاکمې ته راکاږی، د دې محاکمې کولو بیه به هغه ناخبره ازبک او ترکمن وروڼه ادا کړی چې فکر کوی دوستم یا اکبربای د هغوی ژغورونکی یا مشران دی.
دولت افغانستان و سی درصد قدرت:
اخیراً منابع اطلاعاتی امریکا اعلان کردند که دولت افغانستان فقط بر سی در صد خاک افغانستان تسلط دارد. این حرف تازه ای نیست و همه از میزان قدرت دولت کابل می دانند. زیرا تعدادی از والی ها و ولسوالان نه تنها مطیع دولت نیستند که خود برای حزب و تنظیم شان کار می کنند و ولایت و ولسوالی را تیول خود قرار داده، هر چه دل شان می خواهند، انجام می دهند. طالبان، جنگسالاران، بزرگان قومی و قبیلوی قدرت اصلی را در اختیار دارند و چون مردم می دانند که دولت فاسد است، لذا برای حل مشکلات شان به دولت رجوع نمی کنند. امریکایی ها می خواهند با این اعلان خود را برائت بدهند اما در حالیکه بسیاری از اعمال آنهاست که مردم را در ضدیت قرار داده و چون مردم می دانند که قدرت اصلی نظامی و غیر نظامی را آنان در اختیار دارند، چنین اعلانی نمی تواند آنان را برائت بدهد. وقتی شبانه به خانه های مردم می روند، بمباران می کنند و به گلوله می بندند و کسی هم نمی تواند در برابر شان حرفی بزند، خود به خود همه آنان را مسوول اصلی این وضعیت می دانند.
پاک کاری مواد مخدر:
دولت افغانستان با اعلان لستی از فعالیت های ضد مواد مخدر و دستگیری قاچاقچیان، باز هم قادر نشده از افزایش تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان جلوگیری کند. امسال قرار است چهار ولسوالی و مرکز ولایت هلمند از کشت کوکنار پاک شوند و قوایی هم به این منظور به آن ولایت فرستاده شده است. این قوا که باید ولسوالی های نادعلی، ناوه، مارجه، گرشک و لشکرگاه را از وجود کوکنار پاک کند، شیوه کار و تصمیم گیری آن با مخالفت والی هلمند رو به رو شد و بدین خاطر از سمتش سبکدوش شد. این پاک کاری در دو ولسوالی نادعلی و ناوه که درگیری در آن نسبت به سایر ولسوالی ها کمتر است، با این تصمیم درین ولایت زمینه ی نفوذ طالبان را بیشتر می سازد، زیرا دولت در مناطق زیر نفوذ طالبان اقدام کرده نمی تواند، فشار به این ولسوالی های نسبتا آرام را افزایش می دهد.
طالبان و شبکه های مخابراتی:
طالبان اخطار دادند که اگر فعالیت شبانه این شبکه ها در مناطقی تحت کنترل شان متوقف نشود، آنتن های این شبکه ها را نابود خواهند کرد. و به دنبال این اعلان مهلت سه روزه به شبکه های مخابراتی دادند اما شبکه ها توجهی به آن نکرد، طالبان چند آنتن را در ولایت قندهار منهدم ساختند. شبکه ها تلاش دارد تا راهی برای حل این مشکل پیدا کنند و شاید جزیه و باج دادن این مشکل را در آینده حل بسازد، در غیر آن خسارات بزرگی متوجه این دستگاه ها خواهد شد.
افزایش 300 افغانی در معاش:
باز هم گفته می شود که سه صد افغانی بر معاش کارمندان دولتی در سال1387 افزوده خواهد شد و این افزایش سر از ماه میزان سال آینده عملی می گردد. در حقیقت این افزایش 150 افغانی است اما وزارت مالیه به خاطریکه نشان دهد افزایش کم نیست آنرا 300 افغانی سر از ماه میزان اعلان می کند. این افزایش 300 افغانی در حالی صورت می گیرد که قیمت بسیاری از اجناس در 3 ماه گذشته میان 60 تا 120 در صد افزایش یافته است و بدین صورت افزایش در معاش، چیزی جز خاک زدن به چشم کارمندان بیچاره نیست. در حالیکه معاش افراد اردو و امنیت ملی از 50 تا 75 در صد افزایش می یابد.
تل سیاه بازهم قربانی گرفت:
تل سیاه یکی از اردوگاه های هتلری ایران است که برای مهاجران افغان در استان سیستان و بلوچستان ساخته شده است. درین اردوگاه یا زندان مخوف که نشانی از انسانیت، وجدان و شرف انسانی نزد محافظان آن دیده نمی شود، افغان ها را از شهرها دستگیر و به این اردوگاه می آورند و بعد از نگهداشتن چندین شب با تحقیر و توهین، لت و کوب و گرسنه نگهداشتن، رد مرز می کنند. حاکمان رژیم آخندی ایران می توانند این کار را نکنند و بعد از دستگیری افغان ها را به این جهنم نیاورند، اما چون از شکنجه افغانها لذت میبرند، لذا آنهارا درین شبهای سرد نگه میدارند تا از زجر افغانها لذت ببرند. اخیراً 1800 تن از مهاجران افغان را از پل ابریشم به شهر زرنج رد مرز کردند و همه می گفتند که 4 نفر در تل سیاه به اثر اعتصاب غذایی جان باختند و این مسئله نتوانست انعکاس گسترده در مطبوعات پایتخت بیابد که اکثراً زیر تاثیر ایران قرار دارند و تلاش می کنند از افشای چنین مسایلی جلوگیری کنند.
حل گوسفندی:
بعد از آنکه ملیشه های دوستم، اکبر بای را لت و کوب کردند و څارنوال اعلان کرد که وظیفه پوقانه ای دوستم را در قوای نظامی به حالت تعلیق در می آورد و او را به تحقیق می کشاند و بعد از آنکه زور څارنوال به این کار نکشید و فرستاده څارنوال از سوی افراد دوستم توهین و تحقیر شد و حتی کاغذ ارسالی څارنوال را هم نگرفتند، بار دیگر جرگه ای از شمال آمد و خواست تا این مساله را از مجرای غیر قانونی حل بسازد و چنانچه زمانی دین محمد جرئت با آوردن گوسفندی به خانه لوی څارنوال مشکل را حل کرد، این بار اطرافیان دوستم هم این کار را کردند، اما اکبر بای تهدید کرد که اگر این کار صورت بگیرد او از افغانستان خارج و از تابعیت خود دست برخواهد داشت. گر چه کرزی بعداً گفت که این کار را باید څارنوال از راه قانونی به پیش برد.
شعار یک و نیم هزار متری:
اخیراً شورای متحد ملی شعار یک ونیم هزار متری قانونمند شدن حضور نیروهای خارجی در افغانستان را نوشته و طی تظاهراتی آن را در کابل نمایش دادند. این در حالی است که نیروهای خارجی در هیچ کشوری حاضر به پذیرش قانونمندی های آن کشور نبوده و اگر قرار است که این نیروها با پایگاه هایی که گرفته اند در دراز مدت باقی بمانند و زمان حضور شان معین گردد، فکر نمی شود که آنها به چنین پیشنهادی تن بدهند. آنها روزی که به افغانستان آمدند از کسی اجازه نگرفتند و امروز هم ضرورتی به چنین قیدی ندارند و می دانند که هر چه بکنند دست شان آزاد است و این تظاهرات ها شاخ بروت شان را کج نمی تواند.
بانکی مون، عاشق امریکا:
بان کی مون سرمنشی ملل متحد اخیراً به آژانس خبری نووستی گفته است که به نظرش جهان به رهبری ایالات متحده امریکا نیاز دارد و ملل متحد دوستی بهتر از امریکا ندارد. او که از ابتدای فعالیتهایش در سازمان ملل متحد به دوستی و روابط نزدیک با امریکا شهرت داشت، به عشق خود از زمان کودکی نسبت به امریکا اعتراف کرده است. وی می گوید که از کودکی به امریکا و اهداف انسان دوستانه ی این کشور عشق ورزیده است و این سربازان امریکایی بودند که کشورش را از تهاجم کمونیستها نجات دادند و نسبت به او بسیار مهربان و پر لطف هستند.
این دوستی وعشق سرمنشی سازمان ملل نسبت به امریکاست که عاشقان دیگر را هر روز با تظاهرات به دروازه نمایندگی آن در کابل میکشاند ورنه آقای بانکی مون این را می داند که وعده های امریکا برای مردم افغانستان جز بدبختی تا حال چیزی نیاورده است و در عراق خودش شاهد بود که چه وضعیتی پیش آمده که در جریان صحبتش با فیر راکت چنان او را پروت دادند که نزدیک بود در زیر همان میز خطابه با عشق امریکا در دل، جایگاه ابدی خود را پیدا کند.
په پام کې ده چې د پاکستان ولسمشر پرویز مشرف د دې هیواد د نوی پارلمان غونډه د مارچ په اولسمه راوبلی او په دې توګه د نوی پارلمان د تدویریدو سره د نوی حکومت جوړیدو ته به لور لاره هواره شی. د ټولټاکنو د نتایجو له مخې د پاکستان د خلکو ګوند، د نواز شریف مسلم لیګ ګوند او پښتون ملت پال او سکیولار عوامی نیشنیل پارټی ټولټال په سلو کې شپیته کرسۍ لاس ته راوړی او د مشرف پلوی ګوندونو مسلم لیګ قایداعظم او متحده قومی مومنټ څلویښت په سلو کې کرسۍ لاس ته راوړی دی. د سیاسی معاملو او جوړجاړی پر بنسټ د پاکستان د خلکو ګوند، د نواز شریف مسلم لیګ ګوند او عوامی نیشنل پارټی به په مرکز کې ایتلافی حکومت جوړوی چې په ترڅ کې به یې لومړی وزیر، د پارلمان ویاند او مرستیال ویاند د پاکستان د خلکو له ګوند څخه وی، خو درې واړه ګوندونه به په مرکزی کابنیه کې وزیران لری. همدا شان د ۳۴ کرسیو په درلودلو سره د عوامی نیشنل پارټی تر مشرۍ لاندې او د خلکو له ګوند سره په ایتلاف کې د سرحد صوبې ایالتی حکومت جوړ شی. دا به د سرحد په تاریخ کې لومړی ځل وی چې د عوامی نیشنل پارټۍ تر مشرۍ لاندې حکومت جوړیږی. پښتون ملت پالانو د هند له تجزیې په درشل کې د کانګرس ګوند د غړیتوب په موده کې د سرحد صوبې د ایالتی حکومت مشری په غاړه درلوده. د سیمې نویو دینامیکونو ته په کتو سره د سرحد نوی سیاسی جوړښت د سیمې او په ځانګړی د افغانستان لپاره د پام وړ ارزښت لری.
د مرکزی حکومت د جوړیدو په موخه د پردې تر شا جوړجاړې او خبرې اترې روانې دی. آصف علی زرداری ځان د پاکستان سونیا ګاندی ګڼی او غواړی له رسمی مقام نه بې برخې خو تر ټولو ډیر واک ولری. په لومړی سر کې داسې انګیرل کیده چې مخدوم امین فهیم چې په خټه سندی دی او بینظیر ته وفادار و، د لومړی وزیر پر چوکۍ ډډه ووهی، خو د ورځو په تیریدو سره داسې بریښی چې د هغه پر ځای به چوهدری احمد مختار د پاکستان د خلکو د ګوند لخوا دې مقام ته ونومول شی. احمد مختار د پاکستان تر ټولو بډایه پانګوال دی چې د ټول هیواد د چرم صنعت پخپل انحصار کې لری. دې د بینظیر د دویمې دورې په ترڅ کې د پاکستان د سوداګرۍ وزیر و او هغه وخت چې زرداری د بډې اخیستنې له کبله په "ښاغلی ۱۰٪" مشهور شوی و ځکه چې په هرې معاملی کې به یې په سلو کې لاس ونډه درلوده، احمد مختار یې هم شریک ګڼل کیده. مختار په خټه پنجابی دی نو ځکه زرداری په دې ډول هڅه کوی چې د نوازشریف او د پنجاب د چوهدریانو ملاتړ د اوږدی مودې لپاره ځان سره ولری ځکه چې د پاکستان سیاست له بل هر وخت نه ډیر د قومی کرښو پر اوږدو روان دی، او د بینظیر د وژنې نه وروسته دغه هیواد د کورنۍ جګړې په درشل ولاړ و.
د درې ګوندونو د ستر ایتلاف په جوړیدو سره به دوی د پارلمان له ۳۴۱ کرسیو دوه په دریمه برخه په خپل واک کې ولری او که غوښتلی یې وی نو کولای شی چې ولسمشر مشرف استیضاح او په دې ډول له دندې ګوښه کړی. که څه هم چې د نواز شریف مسلم لیګ د دې کار په کولو ډیر تاکید کوی خو داسې ښکاری چې دوه نور ګوندونه دې کار ته دومره زړه نه ښه کوی ځکه چې د ټاکنو له ترسره کیدو وروسته په اسلام آباد کې د پاکستان سفیر په وار وار د دې ګوندونو له مشرانو سره کتلی دی او واشنګټن هم وروسته له هغې له مشرف نه خپل ټینګ ملاتړ په ډاګه کړ چې مشرف د بوش د افریقا د دورې په مهال له هغه سره په ګانا کې وکتل. په داسې حال کې چې هیڅ یو ګوند د مشرف د استیضاح له لارې د امریکا د خوابدولو جرات نه لری، خو ټول په یو ټکی سره همغږی دی چې د سترې محکمې ډیری قاضیان به بیرته پخپلو دندو وګومارل شی.
له بل پلوه د پاکستان د سیاسی جوړښت مخې ته تر ټولو ستره پرته مساله په سیاسی چارو کې د پوځ د پرله پسې مداخله ده چې د دې هیواد د تاریخ له نیم نه زیات وخت یې د هیواد سیاسی مشری په سیده ډول په غاړه درلودلې ده. د پوځ مشر جنرال اشفاق پرویز کیانی په دې وروستیو کې هغه پوځی چارواکو ته چې پر ملکی دندو ګومارل شوی دی امر وکړ چې یوازې پوځی دندې پر مخ یوسی او له ملکی چارو دې ځانونه ګوښه کړی. خو داسې نه بریښی چې دا امر د آی اس آی لپاره هم د اجرا وړ وی چې د دولت په منځ کې د دولت په توګه کار کوی او صلاحیت لری. له بل پلوه د پاکستان پوځ د هیواد پر اقتصاد یو داسې دروند پیټی دی چې ټول پاکستانی ولس یې دروندوالی پر خپلو اوږو احساسوی ځکه چې د یو اقتصادی سکتور په بڼه کار کوی او له بانکدارۍ نه نیولې تر سمنټ، سړک جوړونې او ښارجوړونې، او بیمې او تر پولۍ او وریجکو د تولید پورې هره برخه کې یې پانګونه کړی ده.
د پاکستان نیمایی ولس د بیوزلۍ تر کرښې لاندې ژوند کوی او ځانله تیره میاشت د خوراکی او لګښتی توکیو بیې لس په سلو کې اوچتې شوی دی.
د اقتصادی نابسامانی تر څنګ امنیت او د افراطی ډلو فعالیتونه هغه ستر سرخوږی دی چې د راتلونکی حکومت د عمر موده ټاکلی شی. په ۲۰۰۷ کې په پاکستان کې شپیته ځانمرګی بریدونه ترسره شول چې لویه برخه یې په جولای میاشت کې د سره جومات د عملیاتو نه وروسته وه. د بینظیر تر څنګ د پوځ د روغتیا مشر دګر جنرال مشتاق بیګ هم د همداسې عملیاتو په ترڅ کې ووژل شو.
دا ټول هغه واقعیتونه دی چې که په لنډ مهاله کې نه وی نو هرومرو په اوږدې راتلونکی کې په غوڅ ډول پاکستان له سترو ننګونو سره مخ کولای شی او آن بقای یې تر پوښتنې لاندې راوستلای شی.
جدل بر سر چهار واژه دری و پشتو از چندی بدینسو صف آرایی هایی را ایجاد کرده و عده ای کف بر دهان به دفاع از دو واژه و تعدادی ساطور به دست از دو واژه دیگر به دفاع برخاسته، تمام مطبوعات را به خود مصروف داشته اند. یکی می خواهد ترمینولوژی زبانی را بجایش نگهدارد و دیگری تلاش می کند تا زبان شیرین دری را از گزند روزگار مصون نگهدارد. اما بسیاری می پرسند که آیا واقعاً این چهار واژه مشکلات اساسی افغانستان را میسازند، یا مسایل مهم و جدی دیگری وجود دارند که باید در برابر آنها جبهه گرفت و زندگی جهنمی مردم را تصویر کرد؟
آقای خرم وزیر اطلاعات و فرهنگ یکباره اعلان کرد که کار برد واژه های دانشگاه و دانشکده از سوی گزارشگر تلویزیون ملی در مزار شریف غیر ملی و غیر اسلامی است و او را از کار برکنار کرد و رییس اطلاعات و فرهنگ مزار با یکتن دیگر که از بکار برد این دو واژه جلوگیری نکردند، کسر معاش شدند و این آتشی بود که به خرمن احساسات عده ای خورد که با جدل های رسانه ای و مظاهرات در چند ولایت به دفاع از این و یا آن طرف منجر گردید.
این بحث ها و جدل ها زمانی اتفاق افتاد و تحلیل گران و سمت گیران به جان هم افتادند که بیش از هزار نفر در برف، سرما و قحطی جان دادند و دست و پای عده ای دیگر درین سرما بریده شد، بگذریم از اینکه در قندهار، طالبان تنها در یک حمله 130 نفر را به کام مرگ فرستادند و نیروهای خارجی با حمله بر دهات و قریه ها در یک قریه ولسوالی بکواه ده نفر را که در آن دو زن نیز شامل است، کشتند و صدها نمونه دیگر ازین بدبختی که مردم در همان روزها و لحظات در آن دست و پا می زدند، ولی این دو جبهه اصلاً با این مسایل سر و کاری نداشتند و به این خاطر جدل های شان نزد مردم ذره ای ارزش نداشت.
پاک کاری یک زبان از اصطلاحات زبان دیگر و یا راه باز کردن یکی در دیگری، مخصوصاً که هر دو زبان رسمی و کنار هم قرار داشته باشند کار آسانی نیست و مردم هم در مقابل آنها بی تفاوت بوده، عکس العملی نشان نمی دهند مگر این که کجکی در کار باشد. این جدل ها به گونه دیگر، ادامه همان جدل های تفنگی است که عده ای زیر نام قوم، زبان و مذهب بر یکدیگر آتش می گشودند و روزانه هزاران راکت بر مردم می انداختند و فرمان قتل های عام را می دادند و چون دیگر پهلوانان گذشته با حضور«بی – 52» قادر نیستند مقابل هم شاخ و شانه بکشند، پهلوانان "روشنفکر" و تحلیل گر از سنگر مطبوعات و سوته کشی های لب و لونچه یکدیگر را به توپ کاغذی می بندند و درین میان دو همسایه ایران و پاکستان که همیشه هیزم بیار چنین تنوری بوده، از آن ماهی مراد می گیرند، ورنه کی نمی داند که این دو طرف چرا مقابل مصطلحاتی چون تریننگ، پروپوزل، انجو، کپیستی بلدینگ، انترویو و ده ها کلمه دیگر واکنش نشان نمی دهند و هر روز در مصطلحات شان سوپر مارکیت، سیتی سنتر، سیتی تاور و غیره را به کار می برند. در این جا چون پای خارجی های زورمند با پولهای کلان شان در میان است نه ترمینولوژی گرایان و نه مدافعان زبان شیرین دری سر بالا می کنند و نه اعتراض می کنند. چون این مصطلحات با مدرنیته، پلورالیزم، سوسیال دموکراسی (که نه پشتو و نه دری اند) همخوانی دارند، لذا با کار برد آنها در هر دو زبان هیچ مخالفتی ندارند و پهلوانان دیروز هر دو طرف که امروز اصلاح و دموکراسی طلب شده اند، از کاربرد این کلمات احساس غرور می کنند. این فقط تعدادی از جوانان سر خورده و ناپخته هستند که فریب چنین اختلافاتی را می خورند و حتی تا شعار مرگ بر تلویزیون معینی سقوط می کنند و به این ترتیب سوته کشی های دیروز اینگونه تکرار می شود.
در کشوری که 70 درصد مردم آن زیر خط فقر زندگی می کنند و دو ملیون نیروی کار جوان آن به ایران و پاکستان می گریزند و ایران هم که طرفدار زبان شیرین دری است و به این خاطر سر کردگان این زبان را تحبیب می کند، این فقر زدگان را از چهار منزله ها به زیر می اندازند و در تل سیاه جان عده ای را گرفته، عده ای دیگر را نیم جان از مرز به اینسو می اندازند و پاکستان هم طالبان را مست کرده و در هر انتحار جان ده ها گوینده زبان شیرین پشتو را می گیرد و هر دو کشور تا توان دارند، این اختلاف را دامن می زنند. و به این خاطر همه می پرسند که مگر مشکل اساسی مردم ما آیا این جدل ها واین بحث ها است. افرادی که به این مسایل درین اوضاع بچسبند یا احساس مردمی ندارند و یا چشمی به بیرون داشته دارند.
اگر در شرایط کنونی مشکلات مردم بی امنیتی، مرگ و میر ناشی از فجایع طالبان، نیروهای خارجی و جنگ سالاران ارزیابی گردد، مطرح کردن این چهار واژه جز اینکه فکر مردم را از مسایل اصلی به مسایل فرعی برگرداند و به خاک انداختن بر جنایاتی که صورت می گیرد چیز دیگری بوده نمی تواند.
د مارچ اتمه د لومړی ځل لپاره په ۱۸۵۷ کال کې د نیویارک د نساجی کارخانو پر ښځینه کارګرانو باندې د زور زیاتی له کبله خپلې نښې نښانې راڅرګندې کړی. دغه وخت د نیویارک د نساجی ښځینه کارګرانو د زیاتی په وړاندې په اعتراض او اعتصاب لاس پورې کړی و. پنځوس کاله وروسته یو ځل بیا د نیویارک د کتان د کارخانې ښځینه کارګرانو د زورزیاتی، زبیښاک، تبعیض او محرومیت له کبله په اعتصاب لاس پورې کړ خو د کارخانې مالک کارګرانې په کارخانې کې بندی او د اور لګیدو وروسته ۱۲۹ میرمنې په لمبو کې ستی شوې.
په ۱۹۱۰ کال کې د سوسیالیستو میرمنو په دویم نړیوال کنفرانس کې د کلارازاتکین په نامه د یوې مخکښې میرمنې په وړاندیز، د مارچ اتمه د ښځو د نړیوالې ورځ په نامه ونومول شوه چې موخه یې د ښځو د آزادی بخښونکی غورځنګ د بهیر ګړندی کول وو.
سره له دې چې د مارچ اتمه د پانګوالۍ په وړاندې د کارګرې طبقې د ښځو د مبارزې له منځه سر راپورته کړ او نژدې سل کاله مخکې د مارچ اتمه نیټه د ښځو نړیوال ورځ ونومول شوه، خو لدې سره سره ښځې لا تر اوسه د نړۍ په ګوټ ګوټ کې د زبیښاک په منګلو کې ښکیلې دی.
خو په افغانستان کې میرمنې د نورو هیوادونو په شان تر دوو ستمونو لاندې ژوند کوی: یو د طبقاتی ستم او بل د نارینه تر ستم لاندې. په افغانستان کې د ښځو په وړاندی تاوتریخوالی ډیر اوږد تاریخ لری، خو په تیرو دریو لسیزو کې افغان میرمنو تر ټولو ډیر کړیدلی ژوند تیر کړی دی. زموږ په هیواد کې د مارچ اتمه په داسې حال کې لمانځل کیږی چې د میرمنو په وړاندی د تاوتریخوالی کچه په بی ساری توګه په ډیریدو ده.
افغان میرمنې د نړۍ تر ټولو کړیدلې میرمنې دی. نه پوهنې ته لاسرسی لری، نه زده کړې ته، نه روغتیا ته او نه هم آن لومړنی انسانی حقوقو ته. هغوی اړې دی چې د بیوزلۍ له امله خپل ماشومان وپلوری، ځان ته اور ورته کړی، ځان زندۍ کړی، وټکول شی، ناانسانی چلند وزغمی او له کورونو څخه په تیښتې سره د ناڅرګند برخلیک په لورې ودرومی.
د دې ناورینونو په منځ کې هر کال د مارچ اتمه نیټه په ډیره ناوړه توګه په افغانستان کې د کړیدلو ښځو په نامه لمانځل کیږی. ټولنیزې ټولنې، ان جی اوګانې، دولتی ادارې، مدنی ټولنې او سیاسی ډلې ټپلی چې د پروپوزل په جوړولو سره په لټه کې دې دا ورځ له خپلې طبقاتی منځپانګې تشه کړه، د ښځو د مبارزی تر ټولو جدی دښمنان دی.
د مارچ اتمه د طبقاتی جګړې له اور څخه سر راپورته کړ او ښایی د یو طبقاتی جګړې په توګه دوام ومومی. د پروپوزل جوړونې، د ګل ورکولو او د ډالر او یورو پیدا کولو په موخه د مارچ اتمه لمانځل د هغه ارتجاعی ډلو کار دی چې د زبیښاک په وړاندې د مبارزې د ادعا سره سره زبیښاک ته خدمت کوی.
مشت نمونه ی خروار
فرار از زیر چوبۀ دار:
بالاخره دولت افغانستان تصمیم گرفت که 15 تن از جنایتکاران را اعدام کند. این افراد متهم به قتل و اختطاف بودند. درین میان فردی به نام تیمور (کسی که کلمنتینا را ربوده بود)، معجزه آسا قبل از رسیدن به چوبه ی دار فرار کرد و زنده ماند. داستان فرار و یا فرارهای این شخص تا هنوز روشن نشده است و معلوم می شود که به جاهای بلندی در ارتباط می باشد. مردم می پرسند که این همه جنایتکار که فرمان قتل ملیون ها آدم را داده اند، چطور در ارگانهای مختلف قدرت حضور دارند و کسی برای شان چیزی گفته نمیتواند، ولی این چوچه جنایتکاران را اعدام می کنند؟
مشرف برد:
مشرف بار دیگر برای پنج سال رییس جمهور پاکستان شد. مشرف زمانی قدرت را به دست گرفت که نوازشریف با گروپ سرمایه داران "اتفاق" اش بیشتر تمایل به انعقاد قرار داد با انگلیسها داشت . کودتای مشرف بر ضد او در حقیقت این را به رهبران پاکستان نشان داد که در قدم گذاردن های شان مقداری سنجیده تر گام بردارند و به این خاطر تا چوبه ی دار هم برده شد که ظاهراً توسط عربها نجات یافت و به عربستان سعودی تبعید گشت و به دنبالش بینظیر بوتو هم به امارات متحده گریخت و هر دو درین هفت سال چنان خاموش بودند که صدای از آنان برنخاست. آخرین تلاشهای بینظیر به خاطر دستیابی به قدرت درجه دوم در پاکستان باز هم مورد قبول قرار نگرفت. مشرف چند روزی با چودری افتخار، قاضی القضات آن کشور شاخ به شاخ شد و او را برکنار کرد که با اعتراض شدید حقوقدانان آن کشور روبرو شد. بعد شورای قضات پاکستان دوباره قاضی را بر مسند قدرت سوار کردند و قاضی ناگهان اعلان کرد که مشرف می تواند با یونیفورم نظامی خود را کاندیدای کرسی ریاست جمهوری نماید، که این خود به نحوی تبانی میان آن دو را به نمایش می گذارد و عده ای معتقد اند که این تبانی به نحوی با هماهنگی هایی میان امریکا و انگلیس رابطه می گیرد، زیرا امریکاییها از مشرف حمایت می کنند و به اینصورت مشرف خود را کاندید کرد و با 257 رأی این کرسی را به دست آورد و قرار است تا چند روز دیگر ستره محکمه این را را تأیید و بار دیگر مشرف برای پنج سال دیگر با حفظ سمت فرماندهی کل نیروهای پاکستان رییس جمهور آن کشور شود.
امرالله صالح :
امرالله صالح رییس امنیت ملی کشور که در گذشته یکی از فعالان شورای نظار و متعهد به احمدشاه مسعود بود، چند روز قبل، از مداخلات ایران در امور افغانستان حین پاسخ دادن به سؤالاتی در ولسی جرگه یاد نمود. این بار اول است که او چنین ابرازی می نماید، زیرا طرفداران شورای نظار در نزدیکی با ایران مشهور بوده و در زمان جنگهای ضد طالبان، ایران یکی از کمک دهندگان اصلی به مخالفان طالبان بود. صحبت های اخیر رییس امنیت نشان می دهد که باد شرطه ای ایران سمتش را عوض کرده و بسیاری معتقد اند که ایران این را به درستی دانسته که به دنبال مسلح نمودن دوستان سمت غربش در افغانستان می باشد و بدین ترتیب نمی تواند روابطی که آقای بهرامی آن را بیسابقه تصویر می کرد، در طولانی مدت به جا بماند. اظهارات اخیر صالح نمی تواند برای ایرانی ها خیلی مهم تلقی نشود و هم نظری با امریکایی ها را به نمایش نگذارد، چیزی که برای آقای بهرامی ازین بابت نگران کننده می باشد.
بینظیر در دوقدمی مرگ:
بعد از چانه زنی های بسیاری که راه بینظیربوتو را به در برگشت به پاکستان باز کرد، حین ورود به ایالت آبایی اش (سند) وقتی مورد استقبال گرم اعضای حزبش قرار گرفت، با انفجار مهیبی روبرو گشت. اینکه هدف، خود بینظیر بوده که با ضد گلوله بودن موترش ازمرگ نجات یافت، در آن کسی شکی ندارد، اما درین حمله بیش از 130 نفر به قتل رسید و بیش از 500 نفر زخمی شدند که برای پیپل پارتی بسیار گران تمام می شود. بینظیر، بازماندگان دشمن دیرینش (ضیاالحق) را متهم به این عمل نمود، درحالی که بسیاری القاعده و طالبان را عامل این انفجار می دانند. گمان میشود که درین انفجار به نحوی ارتش پاکستان دست داشته باشد و این اخطاریه ای بود برای او و حزبش که قدم سنجیده بردارد. بینظیر روزی برای به قدرت رساندن طالبان تلاش می کرد و ظاهراً او بود که پدر خوانده اش نصیرالله بابر را وظیفه داد تا با رهبری طالبان به حکومت شر و فساد در کابل پایان دهد. بینظیر بعد از یکی دو روز بار دیگر اعلان کرد که از سوی القاعده پیامی دریافت کرده که در آن تهدید به مرگ شده است ولی اظهار می دارد که ازین تهدیدها نمی ترسد و اعضای حزبش را به مقابله و شهامت بیشتر دعوت کرد.
کنفرانس سازمان ایکو درهرات برگزار شد:
این سازمان اقتصادی که ده کشور آسیایی عضو آن می باشد، در چهار بخش مدیریت دارد و موقعیت خاص جغرافیایی افغانستان است که این پیمانها را وامیدارد تا به افغانستان توجه نمایند و آن را به عضویت شان درآورند. چون بدون موجودیت افغانستان درین پیمانها نمی توانند جنوب آسیا و آسیای میانه را وصل نمایند. اما آنچه از طرف افغانستان قابل بحث است، اینکه این دولت بی کفایت که فقط بیرونیان برایش سیاست و استراتیژی وضع می کنند، هرگز قادر به استفاده ازین پیمانها نمی باشد. فقط این اعضای این پیمانها می باشد که از موقعیت افغانستان سود می برند. همین حالا وسایل باربری ایران و پاکستان از کشور ما به عنوان معبری برای ترانزیت تجارتی شان استفاده می کنند، ولی هیچ وسیله ی افغانها حق ورود به ایران و پاکستان ندارد. افغانها همچنان نمی توانند از بندر کراچی در پاکستان به طور مناسب استفاده کنند. افغانها از مال التجاره هندی ها که به افغانستان می آید، کمتر از ده درصد مالیه می گیرند، درحالیکه هندی ها از تجار افغانی بیش از صد درصد مالیه اخذ می کنند. بسیاری از افغانها بدین باور اند که روزی "دوستان" امریکایی ما هم مثل "دوستان" روسی ادعای بازپسگیری پولهای کمکی شان را خواهند کرد و بدین ترتیب افغانستان بر تخته گروگان قرار داشته، قادر به بهره برداری ازین پیمان ها نمی باشد.
برخی از گروه ها منزوی نشوند:
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه فدراتیف روسیه که در چین سخن می گفت، اظهار داشت که در افغانستان برخی از گروه ها باید در قدرت بمانند و تجرید نشوند که این اظهارات به روشنی وضعیت افغانستان را در شرایط کنونی نشان داده، هر کشوری تلاش می نماید تا منافع خود را با وابستگان شان حفظ دارند. روسیه که میراث دار اتحاد شوروی سابق است، بعد از سقوط دولت نجیب، و مخصوصاً بعد از تشکیل امارت طالبان شدیداً از جبهه متحد شمال حمایت کرد و مقدار زیادی سلاح و مهمات در اختیار آن قرار داد. در آن وقت ایران، روسیه و هند در یک خط قرار داشتند، اما وضعیت جدید نشان می دهد که هند با امریکا نزدیک شده، از سیاست های آن کشور در افغانستان دفاع می کند ولی ایران و روسیه تا حدی در منازعات منطقوی تا هنوز هم پیمان می باشند. روسیه می خواهد تا پای امریکا در باتلاق آسیا بیشتر فرو برود و اگر گاهی صدایی در ضدیت با سیاست های امریکا می کشد، بسیار ضعیف و کمرنگ است. آخرین درخواست لاوروف نشان می دهد که چگونه تضادهای امپریالیستی و منطقوی در افغانستان گره خورده، حال که پلۀ قدرت به سوی طالبان دور می خورد به زودی فغان روس ها می بر آید.
یلداش، کدام تهدید؟
طاهر یلداش یکی از مخالفان مهم بنیادگرای دولت ازبکستان است که اکنون با 1800 نفر جنگجوی ازبک زیر رهبری القاعده در منطقه میرعلی پاکستان زندگی می کند. این نیروی عظیم که از سال گذشته تا حال سه چند افزایش یافته نشان می دهد که ازبکستان در آینده با چلنج بزرگی رو به رو خواهد بود. این نیروی قوی گرچه چند ماه پیش در درگیری با بزرگان قبیلوی این منطقه حدود 200 تن خود را از دست داد، اما دولت پاکستان در برابر این نیرو همیشه تمکین کرده، با آن برخورد جدی ندارد. پاکستانی ها ادعا می کنند که با طالبان پاکستانی معاهده عدم تعرض بسته اند و به خارجیان اجازه استقرار در سرزمینش را نمی دهند، اما وقتی درگیری میان جنگجویان محلی و یلداش رخ داد، دولت پاکستان بیطرفی خود را حفظ کرد، که این خود امیال استراتژیک پاکستان و حامیان بین المللی اش را در ازبکستان نشان می دهد. ازبکستان نیروهای امریکایی را به علت مداخله در امور آن کشور از خاکش راند و کسی باور ندارد که این راندن را امریکایی ها فراموش کرده باشند.
کمپنی های امنیتی از سال ها به این سو در کشور های مختلف به کار اشتغال دارند و دولت های مختلف از آنها استفاده می کنند. بیشترین استفاده ازین کمپنی ها را ایالات متحد امریکا مینماید. امریکا از 1994 تا 2002 به ارزش 300 ملیارد دالر با این کمپنی ها معاهده بسته است.
هم اکنون 20 هزار نیروی این کمپنی ها در عراق به کار های مختلفی اشتغال دارند که یکی از آنها کمپنی هالیبرتن مربوط به دیک چینی معاون رییس جمهور امریکا می باشد که گفته می شود به فساد آلوده بوده و ملیون ها دالر را در کار و بار عراق اختلاس کرده است.
مجموعه نیرو های این کمپنی ها در عراق بیشتر از نیرو های تمام کشور های موتلف امریکا در عراق می باشد. بسیاری از تخلفات حقوق بشری در عراق به این کمپنی ها بر می گردد. این کمپنی ها، برای سرپوش گذاشتن بر بسیاری از امیال شان همچون پیشبرد جنگ تا انتقال مواد برای ارتش ها، امنیت راه ها، ترابری در مناطق ناآرام و جنگی، حفاظت جان افراد و حتی انجام کودتا ها در خدمت گرفته می شوند. این کمپنی ها در کشتارها و حوادث خونبار یوگوسلاویا، روندا، کنگو و دارفور نقش خونباری داشته، امروز در عراق نیز تخلفات حقوق بشری بسیاری به این کمپنی ها نسبت داده می شود.
این کمپنی ها برای عده یی از سرمایه داران و زورمداران چون بازوی مسلح عمل کرده و به مثابه دولت در درون دولت عمل می کنند که در کار های مختلفی استخدام می گردند. علاوتاً در آدم ربایی، مواد مخدر و عملیات های سرکوب نیز این کمپنی ها بی نقش نیستند. این کمپنی ها کار های نظامی را چون اجاره داری از دولت ها و یا تشکلات مافیایی به اجاره گرفته، در چارچوب قانون و دستور العمل های که خود شان برای خود دارند عمل می کنند و مسوول کمپنی فقط برای کاریکه اجاره شده پاسخگو است، روابط و شیوه کار درونی آن مربوط به خود رهبری کمپنی هاست و دولت ها به این مسایل کاری ندارند.
کمپنی های امنیتی چون ارتش های کوچک علاوه به این که از روابط و تشکیلات خاص خود بر خوردار می باشند دارای سلسله مراتب خاصی بوده، لباس و یونیفورم های مشخصی می پوشند و افراد مختلف آن از معاش های مختلفی نسبت به نوع کار و موقعیتی که در کمپنی دارند ، برخوردار می باشند و افراد آن نسبت به زمان مختلف که آیا درگیر جنگ اند و یا در آرامی به سر می برند نیز مزد مختلفی را در یافتکرده، موقعیت های مختلف افراد نیز معاشات مختلفی را درین کمپنی ها رقم زده، هیئت مدیره آن پول های کلانی را به جیب می زند. علاوتاً تجربه در کشور های جنگزده نشان می دهد که اعضای این کمپنی ها از طریق غارت اموال مردم در جریان جنگ نیز استفاده های معینی کرده و برای دولت ها چندان پاسخگو نمی باشند.
بعد از سقوط امارت طالبی و استقرار نیروهای خارجی در افغانستان کمپنی های امنیتی مختلف داخلی و خارجی در کشور ما نیز آغاز به کار کردند. گفته می شود که از سوی امریکا حدود پنجهزار نفر عضو این کمپنی های امنیتی هستند و در مجموع 61 کمپنی امنیتی در افغانستان به فعالیت آغاز کرده، حجم وسیعی از تفنگداران را در خود جا داده است. مردم افغا نستان با چنین نام و چنین کاری آشنا نبوده، همیشه اعتراض داشته اند که حضور همچو کمپنی ها بی امنیتی ، بی عدالتی و جنگسلاری را افزایش می دهد. اما درین پنجسال درین راستا دولت هیچ اقدامی نکرده کار ها را درین مورد به حال خود رها کرده است.
عده یی از افرادیکه گروپ های مسلحی در اختیار داشتند بخاطریکه موقعیت خود و گروپ های مسلح شان را حفظ نمایند فوراً دست به ایجاد کمپنی امنیتی زده، افرادش را یونیفورم خاصی پوشانده و کار های معینی را یا اجاره کردند یا برای محافظت ادارات غیردولتی ، این افراد در بدل پول به حیث محافظ تعیین شدند. این محافظ که بین 150 تا 200 دالر معاش دارند، شب و روز به پهره داری درین ارگان ها مصروف بوده، در حالیکه مالک کمپنی برای هر نفر حدود 400 دالر ماهانه ازین موسسات اخذ می دارند و به این ترتیب طیف وسیعی از قوماندانان تفنگدار رئیس کمپنی امنیتی شده به قول معروف هم خرما و هم ثواب شد. از یک طرف افراد مسلح خود را حفظ کردند و از سوی دیگر ماهانه در بدل هر نفر 150 تا 200 دالر سود خالص بدست آورده، ماهانه هزاران دالر کمایی می نمایند.
این افراد خود را فقط در برابر رئیس کمپنی مسوول دانسته به هیچکس دیگری پاسخگو نمی باشند، اخیراً دولت که درین پنجسال با این مسله برخوردی نداشت، دست به راکد کردن فعالیت برخی ازین کمپنی ها زد که آغاز آن به درگیری دین محمد جرئت بالوی څارنوال بر میگردد. زیرا برادر جرئت چنین کمپنی در اختیار داشت و گفته می شود که بعد از آن حادثه 400 نفر آن کمپنی از سوی وزارت داخله خلع سلاح شدند. بعداً اتهاماتی که از سوی مقامات وزارت داخله مخصوصاً علیشاه پکتیاوال رئیس جنایی ولایت کابل مبنی بر دست داشتن این کمپنی ها در جرم و جنایت عنوان شد، بررسی این کمپنی ها و راجستر و عدم راجستر آنها مورد پیگرد دولت قرار گرفت که تا حال 5 کمپنی خلع سلاح شده که آخرین آن کمپنی صدیقی نام داشت.
طی چند سال اخیر شهر کابل یکی از شهرهای با بالاترین میزان جرم و جنایت ترین در میان شهرهای کشور به شمار میرود و همه روزه دزدی، کیسه بری، فحشا، اختطاف، قاچاق و دهها مورد دیگری جنایات بسیاری اتفاق افتاده که تا حال دولت قادر به جلوگیری از آنها نشده است. چون قسمتی ازین جرایم با لباس نظامی صورت می گیرد، بگذریم ازینکه پولیس و اردو در آنها بی دست نیستند، ولی بیشترین انگشت ها به سوی این کمپنی ها نشانه می رود. پکتیاوال رسماً گفت که دزدی ها، اختطاف ها و قتل ها اکثراً به وسیله این کمپنی ها طراحی شده، افراد آن چنین جنایاتی را انجام می دهند. در میان این کمپنی ها، خارجی ها هم کمپنی دارند و دیده شود که آیا دولت قادر خواهد بود که این کمپنی ها را نیز خلع سلاح بسازد و آنها را وادار به گرفتن جواز بکند یا خیر؟
دیوارهای امنیتی که اکثر ادارات خارجی و این کمپنی ها در سطح شهر کابل ساخته اند و چند بار کرزی دستور بر چیدن آنها را داد، نه تنها تا حال نتیجه نداده که بشدت افزایش هم یافته است. در مورد این کمپنی ها که مربوط به خارجی ها می باشد هم فکر نشود که دولت توان برخورد با آنها را داشته باشد.
اینکه در روز روشن و در نزدیکی ادارات مهم دولتی پول انتقالی بانکها به یغما برده می شود، پول صرافان و تاجران در داخل شهر تاراج می گردند، افرادیکه از بانک پول می کشند و مورد تعقیب افراد مسلح یونیفورم دار قرار می گیرند و در چهار راهی های پول های شان گرفته می شود، پسران تاجران اختطاف شده در برابر پول آزاد می کردند، زنان و دختران جوان ربوده می شوند و به فروش میرسند وغیره نمی تواند بدون چنین ارتباطاتی صورت گیرد. اینان هم موتر، هم جای، هم سلاح و هم رهبری قانونی در اختیار دارند و با این همه سهولت چرا نتوانند دزدی و اختطاف به راه بیاندازند و اگر چنین امکاناتی در دسترس نباشد آیا ممکن است چند دزد سرکنده و پاکنده قادر به اجرای چنین اعمالی گردند؟
کار این کمپنی ها در مرکز و شهرهای دیگر جداً زیر سوال بوده، چه از نوع داخلی و چه از نوع خارجی آن با چنین جنایاتی آغشته است و هیچ کس داستان جک ادیمای امریکایی را فراموش نکرده که چگونه زندان و شکنجه گاه به راه انداخته بود و سر به خود به زندانی کردن افراد دست می زد و بعد از یک محاکمه سمبولیک و قید چند ماه یکجا با همدستانش از زندان رهایی یافت و به امریکا رفت. اعمالی زیادی ازین دست صورت می گیرد که کسی از آن اطلاع ندارد. مردم به کار این کمپنی ها کوچکترین اعتمادی ندارند و شهروندان کابل از آنها به نحوی زور مداری رسمی می کنند، به شدت نفرت دارند و فقط انتظار می کشند که دولت با این همه غر و فش چه کاری را انجام خواهد داد و آیا از اعمال گذشته افراد این کمپنی ها که چنین اتهاماتی متوجه آنهاست پرسان هم خواهد کرد؟
در زمان تجاوز سوسیال امپریالیزم روس و حاکمیت احزاب وابسته به آن، یکاولنگ از جملة ولسوالی هایی بود که مانند سایر نقاط کشور با ابزار و سلاح ابتدایی در نبرد رویارویی با ابرقدرت وقت قرار گرفت و با عزم و اراده استوار ایستادگی نمود . در آخرین مراحل به ثمر رسیدن این قیام ها و شورش ها بود که سازمان های نصر، سپاه، نهضت و... که قبلا در ایران نطفه گذاری شده بودند، یکباره سمارق وار نمایان شدند و قیام های مردم را از مسیر استقلال طلبانه به کژراهه بردند و دیری نگذشت که این گروه ها و سازمان ها جنگ های گروهی را سازماندهی کردند و هزینه این جنگ ها را بر شانه های مردم بار کردند؛ مردمی که فقط نان شباروزی شان را از زراعت و مالداری بدست می آورند.
جوانان یکاولنگ یکی از قربانیان اصلی جنگ های گروهی در این ولسوالی به شمار میروند. گروه های جنگی با سو استفاده از فقر و تیره روزی مردم این منطقه، جوانان را برای جنگیدن در برابر یکدیگر استخدام می کردند و یا به زور آنان را به سنگرهای شان برای جنگ می فرستادند. حضور و تعدی تنظیم های جهادی و کشمکش قدرت آنان با طالبان سبب گردید تا مردم یکاولنگ یکبار دیگر بدترین خیانت را تجربه کنند.
حزب وحدت که حاکم بلامنازع در مناطق مرکزی افغانستان به شمار می رفت با مرکز قراردادن یکاولنگ منحیث ّپایگاه نظامی به اختلافات مذهبی و قومی در این منطقه دامن زد و زمینه ی ورود طالبان را به این منطقه فراهم ساخت و در حقیقت زمینه را برای قتل جوانان یکاولنگ بوسیله طالبان آماده کرد.
اما پس از استقرار دموکراسی پروژه ای و به میان آمدن دولت کرزی که ستون های آن بر حمایت نظامی ، سیاسی و اقتصادی ایالات متحده امریکا استوار است، هیچ تحولی در زندگی مردم یکاولنگ بوجود نیامده و جنایت رنگ دیگر بخود گرفته است. جامعه جهانی و بویژه دولت ایالات متحده امریکا که منافع استراتیژیک در کشور ما دارند، یکبار دیگر آنانی را بقدرت رسانیده اند که مردم ما خاطره ای جز از جنایت، خیانت و خونریزی چیزی دیگر از آنان به یاد ندارند. در حال حاضر قاتلان یکاولنگی ها و دیگر هموطنان ما در پست های دولتی نشسته به چپاول و غارت دارایی های کشور ما مشغول هستند؛ آثار تاریخی ما را قاچاق می کنند و دست بالایی در ترافیک مواد مخدر دارند.
این دولتمردان فاسد که گذشته پر از خونریزی و جنایت دارند در صدد ایجاد تنش های قومی میان جوانان یکاولنگ می باشند تا از این طریق حاکمیت شان بر مردم ما را به نام قوم و قبیله تداوم بخشند. حاکمیت تنظیم ها در مناطق مرکزی سبب شده است تا فساد اداری بیشتر گردد و ناامیدی، بی باوری، فقر، بیکاری، اعتیاد و فرار به ایران و پاکستان میان جوانان یکاولنگی گسترش یابد.
بیشتر ولسوال های که در بامیان به کار گمارده شده اند مربوط تنظیم خاص در حاکمیت فعلی می باشد که به جز از رشوه، قاچاق، فساد و اختلاس به چیزی دیگری نمی اندیشند و در صدد عملی ساختن منافع تنظیمی شان اند.
در ولسوالی یکاولنگ دو شورا (شورای اجتماعی و شورای رفاه) که متأسفانه بر بنیاد مسایل قومی شکل گرفته است، به جای اینکه حلال مشکلات مردم و جوانان این ولسوالی باشند با زدوبندها و معامله گری با حاکمان یکاولنگ فقط باجگیری می کنند.
د « شوک روغتیایی» تیوری له مخې که چیرې ځینې اقتصادی سیاستونه د یو ټولنیز کړکیچ لکه کودتا، جګړه او د دولتونو د ړنګیدو وروسته پلی شی، امپریالیستی هیوادونو ته به ښې او مثبتې پایلې ولری، ځکه چې د ناورینونو وروسته لا خلک حیران او مبهوت وی او د ژوندی پاتې کیدو لپاره مبارزه کوی، نو د دې ډول اقتصادی بدلونونو په برابر کې جدی غبرګون نه ښکاره کوی او امپریالیستان په ډاډه زړه خپلې موخې پلی کولی شی.
شوک روغتیایی تیوری دا وخت په افغانستان او عراق کې د امپریالیستی هیوادونو لخوا پلی کیږی او په همدې موخه د هفوی مالی سټې لکه یو ایس ای آی ډی، بیرینګ پواینټ، کی پی ایم جی، آی ایم ایف، نړیوال بانک، د مالی همکاریو نړیوال سازمان او د سوداګرۍ نړیوال سازمان دنده اخیستې ده چې د ا دوه هیوادونه د بدمرغۍ او شوک وروسته په ښکیلاکی توګه درمل کړی. وروسته له هغې چې پاول بریمر په عراق کې بلامنازع واکمن شو، د یو ۱۰۸ مخیزه تړون لیک له مخې یو ایس ای آی ډی او بیرینګ پواینټ ته د عراق د اقتصاد د خصوصی کیدو دنده وسپارل شوه، په دې تړون لیک کې ۵۱ ځل د خصوصی کیدنې کلمه تکرار شوی ده. بریمر په عراق کې له واکمنیدو دوه اونۍ وروسته اعلان وکړ چې اوس د عراق درودازې د سوداګرۍ لپاره پرانیستې دی او عراق د پانګې اچونې لپاره چمتو دی. همدا و چې مک ډونالډ، وال مارټ، د انګلستان اچ اس بی سی بانک، سټی ګروپ او نورو کمپنیو په بیړه اعلان وکړ چې په عراق کې به ډیر ژر پانګه اچونه پیل کړی خو د شوک روغتیایی تیوری له ماتې سره دا پانګه اچونه د ننګونو سره مخامخ شوه.
وروسته له دې چې یو ایس ای آی ډی او بیرینګ پواینټ د دې هیواد د اقتصاد د خصوصی کیدنې چارې پر غاړه واخیستې، د عراق ټول ملی تولیدات په ټپه ودریدل او آن د شاتو تورید د سعودی عربستان څخه پیل شو. مخکې له دې په عراق کې ۲۰۰ دولتی شرکتونو د عراقیانو د اړتیاو ډیره برخه تامینوله. ناومی کلاین په خپل کتاب ( بغداد د صفر په کال کې) لیکی چې په عراق کې دولتی شرکتونو ته نه پاملرنه او د ملی بورژوازۍ دیووالی کول لامل شوی دی چې په عراق کې د مقاومت ډګر پیاوړی شی، ځکه چې ملی پانګوال د څو توکمیزه شرکتونو سره د اختلافاتو له امله وسله والو ته پیسې او مهمات ورکوی او هغه وزیران او د شرکتونو مدیران چې د خصوصی کیدنې پلویان دی، د همدې وسله والو لخوا ترور کوی.
د بریمر د انتصاب په لومړیو څلورو میاشتو کې ۱۰۹ امریکایی سرتیری ووژل شول او ۵۷۰ نور ټپیان شول خو څلور میاشتې وروسته چې د بریمر اقتصادی اصلاحات پیل شول او د دې اصلاحاتو په پایله کې ۵۰۰ زره دولتی کارکوونکی وزګار کړای شول د امریکایی سرتیرو د تلفاتو کچه دوه برابره لوړه شوه او دا په ډاګه په وسله واله پاڅون کې د ملی بورژوازۍ پانګه اچونه ښکاره کوی.
همدا ډول په افغانستان کې دا ښکیلاګرې ډلې د هیواد ټولې اقتصادی ټولنې تر مستقیم څار لاندې لری او د «شوک روغتیایی» تیوری له مخې یو ایس ای آې ډی، بیرینګ پواینټ، کی پی ایم جی، آې ار ډی، سایپ، جی ټی زیډ، آی ایف سی، آی ایم ایف، نړیوال بانک او د سوداګرۍ نړیوال سازمان د «تطبیقی اقتصاد» د پلی کیدو په حال کې دی او د افغانانو د لسیزو شوک لیدلو څخه په ګټې اخیستنې سره امپریالیستی اقتصاد پلی کوی او د هیواد د تصدیو په خصوصی کولو بوخت دی. دا ښکیلاګرې ډلې دا وخت په افغانستان کې په سلګونه مشاورین لری چې زموږ د هیواد اقتصادی (سوداګریزه او پانګه اچونکې) پالیسی جوړوی. آی ایم ایف (د پیسو نړیوال صندوق) د یو ایس ای آې ډی له لارې خپلې طرحې په افغانستان کې پلی کوی او یو ایس ای آې ډی د بیرینګ پواینټ، چې یوه څوتوکمیزه کمپنۍ ده، له لارې زموږ د هیواد ټول اقتصادی شریانونه په خپل لاس کې نیولی دی او په دې ډول زموږ زیارکښه ولس زبیښی.