رپ موسیقی، د زیارکښانو ترانه

    د رپ (RAP)  کلتور د لومړی ځل له پاره د  لویدیځې ټولنې د تورپوټکو او زیارکښو بیوزلو ځوانانو او پیغلو په منځ کې راڅرګند شو چې اوس یې ریښې یې امریکا ته رسی. دې کلتور د نړۍ پر  مبارزینو چې د طبقاتی ستم او زورواکی په وړاندى  مبارزه کوی،  ډیره اغیزه درلودلې ده. رپ د کوڅې او واټونو کلتور دى چې د ساده او ادنى وسایلو په ملتیا زیږول کیږی. د ښارونو پر دیوالونو د نوښت ډکه انځوری او په ځانګړی خطونو سره شعار لیکنه، د واټونو پر غاړو نڅا او ترانې ویل د رپ د کلتور برخه ګڼل کیږی. د رپ موسیقی د عادی وینا بڼه لری خو دا وینا له موسیقی سره یوځاى کیږی او پر لالهانده روح حیرانونکې اغیزه پریږدی.

         د رپ موسیقی د نیویارک  په برانس او همدا ډول د هارلم په ښار کې د تورپوټکو د بیوزله میشتو سیمو د موسیقۍ د نورو ډولونو څخه زیږیدلې ده.  دا سیمې د تورپوټکو د میشته کیدو هغه ځانګړې سیمې دی چې تورپوټکو  د اقتصادی ناورین له امله کلونه مخکى له سویلی ایالتونو څخه دې ښارونو ته کډه کړى وه او خپلې کروندې یې پریښودې او د نیویارک  په څیر ښارونو کې په پرولترانو بدل شول.

          د ۱۹۶۰ لسیزې په وروستیو کې چې د امریکا امپریالیزم د استعمار لاندې هیوادونو په ځانګړی توګه د ویتنام د ویاړلی ولس د مبارزو سره مخ و، دننه په امریکا کې هم د پانګوالو سره  د تورپوټکو طبقاتی تضادونو غښتلتیا موندلې وه او دې طبقاتی تضادونو  انقلابی غورځنګونه واټونو ته راویستلی وو،  د رپ د موسیقۍ ډلې هم د همدې انقلابی غورځنګونو په زړه کې راپورته شوې.

           د رپ موسیقی  چې په لومړیو کې د تورپوټکو د کوچنۍ ډلو له خوا د زیارکښانو په سیمو کې غږیدله، د ۱۹۷۹ زیږدیز کال وروسته د موسیقۍ بازار ته هم لاره وموندله. پانګوالې طبقې هڅه وکړه چې د خپلو تبلیغاتی رسنیو له لارې د رپ د موسیقۍ پرمختللى او طبقاتی اړخ کمزورى کړی او پر ځاى یې د پانګوالې طبقې د گټو د خوندیتوب رپ ته بازار پرانیزی.

          خو له دې سره جوخت د رپ موسیقۍ انقلابی سندرغاړو هڅه وکړه چې ارتجاعی رپ تر نیوکو لاندې راولی او د انقلابی رپ موسیقی دود کړی. د بیلګې په توګه په همدې وخت کې انقلابی رپ ویونکی " برادرډی" د " څرنګه تور ملت پاڅوو؟" ترانه ولوستله.

         که څه هم په وروستیو کلونو کې یو شمیر ارتجاعی موسیقی پوهانو له رپ څخه د خپلې موسیقى د ودې له پاره کار اخیستى دى، خو لا د رپ پاڅونکى روح د هغه رپ ویونکو په موسیقۍ کې ژوندى دى چې د طبقاتی سیستم په وړاندى په بیوزله میشتو سیمو کې مبارزه کوی.

             "پیغام" د هغې رپ ترانې نوم دى،  چې نړیوال شهرت یې موندلى دى. دا ترانه د نیستمنو او بیوزلو ولسونو د ستونزمن او له کړاونو څخه ډک ژوند انځور گڼل کیږی:

لاس مې وسلې ته وړم

ځکه چې غواړی ما ووژنی

ما زغم ته مه هڅوئ، نور د زغم توان نلرم

زه د وروستی ځل له پاره ترانه وایم

دا ځاى د یو ځنګل په څیر دى

او ځینې وختونه په حیرانتیا کې ډوبیږم

چې څرنګه کولاى شم ځان وژغورم

همدا ډول "برادرډی" د "ځواک" په ترانه کې وایی:

د نننې نړۍ ډیرې ستونزې، په ځانګړی توګه زموږ د ولسونو ستونزې

د ښکیلاکی تضادونو ښکارندوی کوی

اصلی مسئله د ځواک ده

زموږ موخه باید ځواک وی

توکم پالنه زموږ د اوسنۍ ناتوانۍ پایله ده

په دې حالاتو کې " طبیعی توپیرونه" په زبیښاک کې ونډه لوبوی

ډیر وخت د برابرۍ د لاس ته راوړلو له پاره د جګړې خبره راپورته کیږی

خو له ځانه وپوښته چې دا اصلاً څه ارزښت لری چې وغواړې له دوى سره برابر شو؟

هڅه وکړه چې د بهرنیو واکمنی پاى ته ورسوو

موږ باید خپل دولت جوړ کړو.