جنگ زبانی حتی هزارمین مشکل را حل نمی سازد

جدل بر سر چهار واژه دری و پشتو از چندی بدینسو صف آرایی هایی را ایجاد کرده و عده ای کف بر دهان به دفاع از دو واژه و تعدادی ساطور به دست از دو واژه دیگر به دفاع برخاسته، تمام مطبوعات را به خود مصروف داشته اند. یکی می خواهد ترمینولوژی زبانی را بجایش نگهدارد و دیگری تلاش می کند تا زبان شیرین دری را از گزند روزگار مصون نگهدارد. اما بسیاری می پرسند که آیا واقعاً این چهار واژه مشکلات اساسی افغانستان را میسازند، یا مسایل مهم و جدی دیگری وجود دارند که باید در برابر آنها جبهه گرفت و زندگی جهنمی مردم را تصویر کرد؟

آقای خرم وزیر اطلاعات و فرهنگ یکباره اعلان کرد که کار برد واژه های دانشگاه و دانشکده از سوی گزارشگر تلویزیون ملی در مزار شریف غیر ملی و غیر اسلامی است و او را از کار برکنار کرد و رییس اطلاعات و فرهنگ مزار با یکتن دیگر که از بکار برد این دو واژه جلوگیری نکردند، کسر معاش شدند و این آتشی بود که به خرمن احساسات عده ای خورد که با جدل های رسانه ای و مظاهرات در چند ولایت به دفاع از این و یا آن طرف منجر گردید.

این بحث ها و جدل ها زمانی اتفاق افتاد و تحلیل گران و سمت گیران به جان هم افتادند که بیش از هزار نفر در برف، سرما و قحطی جان دادند و دست و پای عده ای دیگر درین سرما بریده شد، بگذریم از اینکه در قندهار، طالبان تنها در یک حمله 130 نفر را به کام مرگ فرستادند و نیروهای خارجی  با حمله بر دهات و قریه ها در یک قریه ولسوالی بکواه ده نفر را که در آن دو زن نیز شامل است، کشتند و صدها نمونه دیگر ازین بدبختی که مردم در همان روزها و لحظات در آن دست و پا می زدند، ولی این دو جبهه اصلاً با این مسایل سر و کاری نداشتند و به این خاطر جدل های شان نزد مردم ذره ای ارزش نداشت.

پاک کاری یک زبان از اصطلاحات زبان دیگر و یا راه باز کردن یکی در دیگری، مخصوصاً که هر دو زبان رسمی و کنار هم قرار داشته باشند کار آسانی نیست و مردم هم در مقابل آنها بی تفاوت بوده، عکس العملی نشان نمی دهند مگر این که کجکی در کار باشد. این جدل ها به گونه دیگر، ادامه همان جدل های تفنگی است که عده ای زیر نام قوم، زبان و مذهب بر یکدیگر آتش می گشودند و روزانه هزاران راکت بر مردم می انداختند و فرمان قتل های عام را می دادند و چون دیگر پهلوانان گذشته با حضور«بی – 52» قادر نیستند مقابل هم شاخ و شانه بکشند، پهلوانان "روشنفکر" و تحلیل گر از سنگر مطبوعات و سوته کشی های لب و لونچه یکدیگر را به توپ کاغذی می بندند و درین میان دو همسایه ایران و پاکستان که همیشه هیزم بیار چنین تنوری بوده، از آن ماهی مراد می گیرند، ورنه کی نمی داند که این دو طرف چرا مقابل مصطلحاتی چون تریننگ، پروپوزل، انجو، کپیستی بلدینگ، انترویو و ده ها کلمه دیگر واکنش نشان نمی دهند و هر روز در مصطلحات شان سوپر مارکیت، سیتی سنتر، سیتی تاور و غیره را به کار می برند. در این جا چون پای خارجی های زورمند با پولهای کلان شان در میان است نه ترمینولوژی گرایان و نه مدافعان زبان شیرین دری سر بالا می کنند و نه اعتراض می کنند. چون این مصطلحات با مدرنیته، پلورالیزم، سوسیال دموکراسی (که نه پشتو و نه دری اند) همخوانی دارند، لذا با کار برد آنها در هر دو زبان هیچ مخالفتی ندارند و پهلوانان دیروز هر دو طرف که امروز اصلاح و دموکراسی طلب شده اند، از کاربرد این کلمات احساس غرور می کنند. این فقط تعدادی از جوانان سر خورده و ناپخته هستند که فریب چنین اختلافاتی را می خورند و حتی تا شعار مرگ بر تلویزیون معینی سقوط می کنند و به این ترتیب سوته کشی های دیروز اینگونه تکرار می شود.

در کشوری که 70 درصد مردم آن زیر خط فقر زندگی می کنند و دو ملیون نیروی کار جوان آن به ایران و پاکستان می گریزند و ایران هم که طرفدار زبان شیرین دری است و به این خاطر سر کردگان این زبان را تحبیب می کند، این فقر زدگان را از چهار منزله ها به زیر می اندازند و در تل سیاه جان عده ای را گرفته، عده ای دیگر را نیم جان از مرز به اینسو می اندازند و پاکستان هم طالبان را مست کرده و در هر انتحار جان ده ها گوینده زبان شیرین پشتو را می گیرد و هر دو کشور تا توان دارند، این اختلاف را دامن می زنند. و به این خاطر همه می پرسند که مگر مشکل اساسی مردم ما آیا این جدل ها واین بحث ها است. افرادی که به این مسایل درین اوضاع بچسبند یا احساس مردمی ندارند و یا چشمی به بیرون داشته دارند.

اگر در شرایط کنونی مشکلات مردم بی امنیتی، مرگ و میر ناشی از فجایع طالبان، نیروهای خارجی و جنگ سالاران ارزیابی گردد، مطرح کردن این چهار واژه جز اینکه فکر مردم را از مسایل اصلی به مسایل فرعی برگرداند و به خاک انداختن بر جنایاتی که صورت می گیرد چیز دیگری بوده نمی تواند.