گفتنیست

 شعر از نورانی

دستان من به تیر و تبر راز گفتنیست

با پای خلق، پایم از این ورطه رستنیست

آهنگ من براق و ز معراج بگذرد

بر شاخه های سدره، دلم آرمیدنیست

دستم به عشق حضرت ساطور بیقرار

"خارا" به گونه، دستم اگر قطع کردنیست

شعرم ستاره، آتش و خورشید باور است

تا قلعه های فتح خیالم پریدنیست

مهرم به اوج قله نشانی زند، ز خون

یک روز تا شکوه " سیاهکل" رسیدنیست

آهی مدار، گر که به پایم ز حلقه شور

با شور صد امید، وزین حلقه جستنیست

آنی که بر سکوی "هوس" با کلاه "چه"

غبغب گشاد کرده ولی هیچ، مردنیست

دیوار و سقف و گوشه پندار و خود مدار

آوای مرده، در پس آن گه شنیدنیست

لافیدگان خفته فقط حرف می درند

اینجا سکوی حرف نه، میثاق بستنیست

کشتی شکسته، آنی که ساحل به باد داد

بر ناخدای جور، دهها لعن رفتنیست

بر خاره راه عشق منه پا، گر نهی

نامرد آنکه نا زده این راه، خفتنیست

کور، آنکه بر سرایش من تیغ می کشد

در واژه هام، دشنه ای صد تیغ دیدنیست

بر دیدگاه داور دوران نگین سرخ

آن که دل بر رهایی خلقش تپیدنیست

تا صبح رستخیز من و دشنه ای کلام

آوای من به کوه و کمر راز گفتنیست

آزاد بازار، د دموکراسۍ غوړیدل؟!

وروسته له هغې  چې لویدیځوالو د بن د هوکړې په چوکاټ کې آزاد بازار  زموږ د هیواد له پاره د اقتصادی سیستم په توګه دننه کړ او بیا یې د لویې جرګې له لارې د اساسی قانون برخه وګرځوله، په حقیقت کې یې  د بروکراتیکواو کمپرادورو پانګوالو او څو توکمیزو شرکتونو د زبیښاک لاره هواره کړله. د آزاد اقتصاد د بازار په تپلو سره دا څرګنده شوه چې افغانستان نور د اقتصادی، سیاسی او  ټولنیز پلوه د څو شتمنو کورنیو او څو توکمیزو شرکتونو په منګلو کې ښکیل  کیږی او د زیارکښانو د زبیښاک پیلامه دا ځل د دموکراسۍ، مدنی ټولنې، بشری حقونو او د فردی آزادۍ د اصطلاحګانو سره یوځاى  په بیرحمانه توګه پیل کیږی.

دا مهال لویدیځوال په دې لټه کې دی چې د افغانستان له پاره پانګواله طبقه وزیږوی او د دې زیږون له پاره د نشه ای توکو او د درغلې او اداری فساد په ملتیا غواړی د پانګې تراکم رامنځ ته کړی تر څو په افغانستان کې  د خصوصی کیدنې پړاو ګړندى شی. د آزاد بازار د اقتصاد سره د افغانستان ورونه د څو توکمیزو شرکتونو او پانګوالو په مخ پرانیستل شول او په لومړې سر کې د هیواد مخابراتی سیستم په انحصاری توګه د څو توکمیزو شرکتونو په لاس کې ولوید او  د دې بازار سره  د دولتی تصدیو خصوصی کېدنه په چټکتیا سره پیل شوه.

د آزاد بازار پلویان  چې د نړیوالو مالی ټولنو بشپړه ننګه له ځان سره لری، ټینګار کوی چې پرته له آزاد بازار څخه نه دموکراسی شونی ده، نه مدنی ټولنه او  نه هم بشری حقوق. دا ډله چې د بروکراتیکو او کمپرادور پانګوالو او وتللی سوداګرو په بڼه رامنځ ته شوې، په  دې لټه کې ده  چې  د دموکراسۍ، بشری حقونو  او فردی آزادۍ په نامه د افغانستان پر اقتصاد خیټه واچوی او د هیواد اقتصاد،  مافیایی اقتصاد لور ته وکاږی. دا ډله په خپلو خپرونو او ویناو کې ادعا کوی چې پرته د اقتصادی لیبرالیسم څخه،  د دموکراسۍ د پراختیا له پاره هڅه ترکستان ته د تللو مانا لری او هیڅ ډول پایله به ورنکړی. دا سوداګر او پانګوال چې د لویدیځو شرکتونو د استازو په توګه هیواد کې فعالیت کوی په دې لټه کې دی چې د ټولنیز مالکیت پر ځاى خصوصی مالکیت پر تولیدی وسایلو واکمن کړی.  آیا پر تولیدی وسایلو د خصوصی مالکیت واکمنول د دموکراسی او بشری حقونو د پراختیا په مانا ده؟

که چیرې د دموکراسۍ څخه موخه د ټولنې پر ډیرۍ برخې د څو تنو پانګوالو واکمنی وی، بې له شکه چې دا سوداګر او پانګوال او  د هغوې تیوریسنان په حق دی او که چیرې د دموکراسۍ څخه  موخه پر تولیدی وسایلو د ټولنې د ډیرې برخې واکمنی وی نو دا لوی پانګوال او سوداګر د ترکستان په لاره پل وهی. دا ډله  په لټه کې ده چې شخصی مالکیت، ټولنیز مالکیت او خصوصی مالکیت سره گډ کړی تر څو د یوې مودې له پاره وګړی په ناپوهى کې وساتی. دوې شخصی مالکیت،  چې د یو کس او یا کورنې  په زیار منځ ته راغلې او د زبیښاک ښکارندوې نه دى د خصوصی مالکیت سره چې د ټولنیز تولید او د ټولنې د زیار په پایله کې زیږیږی او د زیارکښانو پر زبیښاک ولاړ دې  یو گڼی تر څو د زبیښاک لړۍ اوږده وساتی. له همدې امله  پانګوال تل وایی پر تولیدی وسایلو ټولنیز مالکیت، فردی آزادی  او بشری حقوق ځپی او د انسانی طبیعت سره اړخ نه لګوی.

خو پر تولیدی وسایلو د  ټولنیزمالکیت سیستم دا څرګندوی چې په دې ډول اقتصادی سیستم کې  نه د زیارکښانو زبیښاک شته او نه هم ٰبشری حقوقٰ او ٰدموکراسیٰ او ٰ فردی آزادیٰ  ځپل کیږی. برخلاف دا پر تولیدی وسایلو خصوصی مالکیت دې چې بشری حقوق، دموکراسی او فردی آزادی  ځپی،  ځکه چې په دې ډول مالکیت کې نه انسانی ارزښتونه  مهم دی او نه هم انسان او یواځې سود او گټه تر ټولو لوی ارزښت گڼل کیږی.

آزاد بازار چې د تولیدی وسایلو پر خصوصی مالکیت ودریدلې دې نه یواځې دا چې په هیڅ توګه نشی کولاى دموکراسی وغوړوی بلکه د بشری حقوقو، مدنی ارزښتونو او د فردی آزادی یو ستر او ګړندى بلهارکونکې سیسټم گڼل کیږی. په آزاد بازار کې یو پانګوال کولاى شی د خصوصی گټې له پاره زرګونه زیارکښان د خپلو ماشینونو تر شاودروی  او کاری ځواک څخه یې گټه پورته کړی. په یوه ټولنه کې چې زرګونه تنه د ژوند د اړتیاوو د پوره کولو له پاره د یو کس د ګټې له پاره کار وکړی له کومه پلوه د بشری حقونو، فردی آزادی او دموکراسۍ سره سمون لری؟  په آزاد بازار کې یو پانګوال کولاې شی د خپلې ګټې له پاره زرګونه تنه په یو لاسلیک د کار څخه وزګار کړی او یا هم د کار بدو شرایطو ته یې اړ کړی  او په دې توګه د زرګونو زیارکښانو اقتصادی برخلیک په خپل لاس کې وساتی، دا ډول اقتصادی زورواکی چې پرته له شکه سیاسی زورواکی رامنځ ته کوې له کومه پلوه فردی آزادې سره اړخ لګوی؟ کله چې په آزاد بازار کې یو اړخ ته  زرګونه تنه وزګارې ته کاږل کیږی ( ځکه د دې اقتصاد له مخې د کار په بازار کې تل نابشپړه استخدام واکمن وی)، ماشومان د تولیدی کارونو  له پاره  استخدامیږی، د بیوزلی کچه لوړیږی، بدلمنی پراختیا مومی، ولږه او درمل لویه ستونزه وی ( حال دا چې د کوکاکولا، عطرو او د نورو  ډولی توکو تولید په ګړندیتوب سره ادامه و لری) او بل اړخ ته څو تنه د هیواد د اقتصاد لویه سلنه په واک کې ولری په کوم حق ویلې شوو چې دا ټولنه  د دموکراسۍ، بشری حقوقو او مدنې ارزښتونو سره همغاړى ده؟

کیداى شی د آزاد بازار اقتصاد،  چې دا مهال کوکارې یې غوږونه کڼوی، د څو بډایو او شتمنو کورونیو، ځینې دولتې پانګوالو او سوداګرو او د څو توکمیزه شرکتونو مالکانو ته هم دموکراسی راوړی او هم بشری حقوق او فردی ازادی تامین کړی او هم یو ارزښت ووسی، خو دا بازار زموږ د زیارکښانو څخه دموکراسی اخلی، بشری حقوق یې ځپی، مدنې ارزښتونو یې تری تم کوی او فردی آزادی یې د پانګوالو په کارخانو او دفترونو کې وژنی.

امریکای لاتین خون "چگوارا" را ارج می گذارد

     امریکای لاتین که سالها بار استعمار و استثمار اسپانیوی ها را برده، بعد از جنگ دوم جهانی بی وقفه توسط کمپنی های امریکایی بهره کشی شده، رژیم های قلاده بندی بر بسیاری از کشورهای آن با خون و خنجر حکم رانده اند. این منطقه وسیع و پیوست به ایالات متحده که محل درگیری ها، کودتاها، معادن سرشار و بازارهای گسترده است، اینک به سویی سیر می کند تا جای پای امریکا را خالی سازد.

    کوبای انقلابی که 47 سال در برابر تهدیدهای ایالات متحده( از توطئه آشکار و نهان تا حمله مستقیم) مقاومت کرد، به شکیلی بار دیگر به سکاندار مخالفان امریکا مبدل شده، مردم امریکای لاتین و مرکزی تصمیم گرفته اند تا کودتاچیان(در بولیوی طی کمتر از یک دهه دو صد بار کودتا شد) را از اورنگ قدرت به زیر بکشانند و در عوض چهره های مردمداری را بر اریکه بنشانند.

     کامیابی بار سوم هوگو چاویز در انتخابات ونزویلا، یکی از کشورهای نفتخیز این قاره که یک انقلابی پوپولیست رادیکال است و برخوردهای تند او با بوش، راهش را با هاوانا کوتاه تر ساخت، کسی که خیال استقرار نظام سوسیالیزم را در ونزویلا به سر می پروراند، یکی از تندترین رییس جمهوران این منطقه در ضدیت با سرمایه داری امریکاست، پیروزی مورالیس در بولیوی که متحد فیدل و چاویز است وکاسترو را پدر بزرگ انقلاب امریکای لاتین لقب داده است و به سه اصل دزدی مکن، دروغ مگو و بیکار نمان باور دارد، در کنار دولتهای سوسیال دموکرات برزیل، ارجنتاین، شیلی و اکوادور اینک تصمیم به جبهه واحدی که هر چند اسمی بر آن نوشته نشده، دارند و این جبهه سال گذشته که ایالات متحده 36 کشور این قاره جز کوبا را به نشستی دعوت و در آن بازار مشترک امریکا را مطرح کرد، به مخالفت با آن برخاست و این طرح را در جهت دستیابی بیشتر کمپنی های امریکایی به این منطقه نامید و بوش با شعار های تند ارجنتاینی ها که در استدیوم 40 هزار نفری بوینس آیرس تجمع کرده و عکس بزرگی از چگوارا را بر فرق آن نصب کرده بودند، روبرو شد و بی هیچ دستاوردی با جملات زننده چاویز به واشنگتن برگشت.

   حرکت چپگرایان از سوسیال دموکرات ها تا پوپولیست ها و کمونیست ها با پرچم رای و انتخاب، امریکا را درین قاره به شدت ضربه زده و فقط قادر به امضای پیمان نفتا با کانادا و پانامه شده است. بر این صف، انتخابات نیگاراگوا، دانیل اورتیگا رهبر کمونیست سابق ساندنیستها را افزود. اورتیگا با حزب مقتدرش که ده سال بر ضد رژیم فاشیست سوموزا  جنگید و در 1979 قدرت را به دست آورد، بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و تک قطبی شدن جهان، کشور کوچک نیگاراگوا به انتخابات تن داد. در آنوقت کنتراها به وسیله سی آی ای حمایت می شدند و بالاخره در 1990 خانم چومورو قدرت را به دست گرفت. خوش و بش چومورو با امریکا و عدم کامیابی او در بلند بردن سطح زندگی مردم، بار دیگر اورتیگا را به قدرت رساند. گرچه او از اقتصاد بازار نام برد ولی بوش این پیروزی را خبر بدی برای کشورش عنوان کرد.

    دانیل اورتیگا که در جریان انقلاب آن کشور بر ضد سوموزا از سوی کوبا شدیداً حمایت می شد یکی دیگر از رهبران چپ رادیکال قاره امریکاست که می تواند حلقه کوبا، ونزویلا و بولیوی را محکمتر سازد و اینان با سوسیال دموکرات های شیلی، برزیل، ارجنتاین و اکوادور در تقویت جبهه ضد رژیم های کودتاگر و حامی آنها ایالات متحده استوارتر بایستند.