په عراق کې وینه او تیل یو ځای بهیږی

پداسې حال کې چې د عراق ښارونو کې د وینو لښتی بهیږی او د تاوتریخوالی توپان له عراقیانو نه آرامی سلب کړې، جورج بوش دې هیواد ته د 21500 اضافی امریکایی سرتیرو د استونې اعلام وکړ چې "د بغداد کوڅو ته آرامی راستنه کړی". لا تر ورایه 132000 امریکایی سرتیری هورې میشت دی خو بیا هم په اونۍ کې شاوخوا 1000 تنه عراقیان پخپلو وینو کې لمبیږی. په ځینې مواردو کې پخپله امریکایی سرتیری په سیده توګه د دې وژلو لپاره ګرم دی که څه هم چې د امریکا لخوا د عراق نیواک او اشغال د دې ناورین ټوله پړه پر غاړه لری.

جورج بوش د جنوری په لسمه نیټه امریکایی ولس ته د خپلې وینا په ترڅ کې په عراق کې د پاتې راتللو ټول مسوولیت پرغاړه واخیست خو دې سره جوخت یې د متحدو ایالتونو ولس ته خبرداری ورکړ چې په عراق کې د امریکا ماتې کولی شی په ټول منځنی ختیځ او له هغه نه هاخوا د امریکا ستراتژیکې ګټې له داسې ګواښ سره مخامخ کړی چې ترینه سر راپورته کول به په کلونو هم شونی نه وی.

عراق ته د لا نور امریکایی سرتیرو استول داسې وخت کې اعلان کیږی چې د امریکا د بهرنیو چارو پخوانی وزیر جیمز بیکر تر مشرې لاندې د عراق د مطالعی ډلې وړاندیز وکړ د عراق خپل سرتیری باید د لا چټکې روزنې نه وروسته تر شونې بریده امنیتی چارې پخپله پر مخ یوسی.

سره لدې چې په امریکا کې د جګړې ضد پیاوړی ولسی غورځنګ روان دی او عراقی جګړه د ډیری امریکاییانو لپاره د منلو وړ نده، بوش او د هغه د جمهوری غوښتونکی ګوند چې مشری یې د نئومحافظه کارانو په لاس کې ده چې د "بازانو" په نامه یادیږی، د ولس اعتراضونو په وړاندې سر هم نه ګروی او د خپلې تګلارې سره سم د عراق جګړه پر مخ وړی.

عراق همداسې د تاوتریخوالی په لمبو کې ستی او د تجزیې په درشل ولاړ دی.

په پام کې ده چې بغداد او الانبار ښارونو کې د یاغیانو د ځپلو په موخه پراخ پوځی عملیات ترسره شی او بوش او د هغه د بازانو ډله او امریکا پلوه عراقی کړۍ تمه کوی چې د عملیاتو په پای کې به دې ښارونو کې چې د تاوتریخوالی او بغاوت مرکز ګڼل کیږی، امنیت تامین شی.

 د بوش ادارې د 2003 کال په مارچ کې د جګړې د پیل کیدو نه تر نن پورې د دې جګړې د پیل لپاره هیڅ موجه دلیل ندی وړاندې کړی. په لومړی سر کې د امریکا تبلیغاتی دستګاه ټینګار کوه چې ګوندې صدام حسین ډله ایزې وژنې وسله تولید یا یې په لټه کې دی یا دا چې د صدام رژیم له القاعدې سره نژدې تړاو لری. خو د دې هیڅ یوې ادعا لپاره د منلو وړ شواهد لاس ته ندی راغلی.

عراق د نړۍ د تیلو دریمه ستره زیرمه لری چې دا زیرمې په عمده توګه په شیعه میشته سهیل او کرد میشته شمال کې واقع دی، چې پدې ډول په مرکز او لویدیځ کې پراته سنیان د عراق لدې باد راوړی ثروت نه بې برخی کیږی.

یوازینې دلیل چې د امریکا له لورې د داسې پراخه پوځی یرغل بنسټ کیدلی شی، د تیلو پراخه زیرمې دی. بوش او ډله یې چې د امریکا بورژوازی د درندو صنایعو د جناح استازی کوی او د کلونو لپاره یې په تیلو صنایع کې پانګه اچولې، نو ځکه یې پر عراق تیرې وکړ چې د هغه له لاری خپل انحصار د تیلو پر نړیوال بازار لاپسې ټینګ کړی.

دا اوس یو څرګند حقیقت دی چې امریکایی سرتیری په عراق کې پاتې راغلی نو ځکه بوش د نوی نظامی فشار لپاره 21500 اضافی سرتیری ته استوی او غواړی په عراق کې بغاوت سږکال کابو کړی او د خپل اوږد مهال حضور او پوځی هډو لپاره ځمکه هواره کړی.

یو ټکی چې له پامه غورځول کیږی او ډیری امریکایی رسنۍ هم پرې خوله پټه کړې او نه غواړی چې د امریکا ولس پرې پوه شی، هغه د امریکایی نیواک پرضد د عراقیانو یو رښتونی مقاومت او پاڅون دی. دا پاڅون نه زرقاوی او نه صدام حسین پورې تړلی دی. اوس چې نه زرقاوی او نه صدام پاتی دی، دا پاڅون د ورځې په تیریدو سره ځواک مومی.

تر اوسه له درې زره نه زیات امریکایی سرتیری په عراق کې وژل شوی، او په ملیاردونو ډالره مالی خساره امریکا ته رسیدلې؛ که څه هم د دې مسالې مالی اړخ د هغه عراقی تیلو له حسابه پوره کیږی چې امریکا یې په خپل واک کې لری.

روان کال له ستراتژیک پلوه یو ټاکونکی کال دی او ښکاره به شی چې عراق پر کوم لور روان دی او کارونه تر کومه بریده د امریکا د مراد پر وفق مخې ته ځی.

خو یو ټکې چې لا له اوس نه څرګند دی هغه دا دی چې د ټول ټظاهر او زرګری جګړې سره سره، د امریکا واکمن جمهوری غوښتونکی ګوند او په کانګرس کې د دموکراتانو اکثریت د عراق پر سر په ټولیزه توګه یو شان نظر لری. اکثره دموکراتانو چې په ډله کې یې د هغوی د ولسمشرۍ نوماند جان کری هم راځی، د عراق د جګړی پیل سره هوکړه کړې وه. خو دا چې د دوی دا په ظاهره اختلاف او په عمل کې اتفاق به تر کومه د عراقی پاڅون پر وړاندې مقاومت وکړی، راتلونکی به یې راښکاره کړی.

صمد بهرنګی، د انسانیت لوړه څوکه

"موږ باید خپل ځان د عقل په مشال روښانه کړو، تر څو هغه کسان چې د جهل په تورتم کې دی، موږ ووینی. موږ باید هر څه ته د رښتیا او صداقت له مخې ځواب ورکړو. باید په ټول حقیقت او ټولو درواغو پوه شو."

                                                                                                                                  ماکسیم ګورکی

صمد بهرنګی په 1318 لمریز کال کې د ایران په تبریز ښار کې وزیږید. د ماشوم توب دوره یې په بیوزلې کورنۍ کې تیره کړه او په 1336 کال کې د تعلیم او تربیې پوهنتون څخه فارغ شو او د اذربایجان په کلیو او بانډو کې یې د ښوونکی په توګه خپله دنده پیل کړه. بهرنګی یوازې 29 کاله عمر وکړ. هغه یې په ځوانۍ کې پر سیند لاهو کړ. هغه ولاړ او نه یوازې د ایران، بلکې د دریمې نړۍ بیوزلی خلک یې هم د هغه د انسان دوستانه لیکنو څخه بې برخې کړل. بهرنګی له مرګ څخه کرکه درلوده. هغه ویل: هیڅکله به د مرګ خوا ته ولاړ نشم، خو که یوه ورځ ناچار شوم او مرګ زما خوا ته راغی (له دې پرته بله لاره هم نه شته)، مهمه نه ده، مهمه دا ده، چې زما ژوند د نورو انسانانو پر ژوندانه څه اغیزه درلودلې ده.

بهرنګی د ښوونکی د دندې تر څنګ د کیسو او ادبی او روزنیزو مقالو په لیکلو پیل وکړ. هغه له زورواکی، ظلم، د پاچایانو د زبیښاک، پانګه والۍ او امپریالیزم څخه کرکه درلوده. هغه تل د خپل ولس په فکر کې و او د بیوزلو وګړو په لیدلو به یې زړه له قهر او غوسې څخه ډکیده. بهرنګی له هغو تاریخی اتلانو سره مینه درلوده، چې د عدالت لپاره یې مبارزه کوله. له دې کبله په خپلو ټولو لیکنو او کیسو کې یې هڅه کړې ده، همداسې اتلان وستایی، له ښو کارونو څخه دفاع وکړی او بد کارونه تر نیوکې لاندې ونیسی.

بهرنګی له ماشومانو سره زیاته مینه درلوده او د هغوی لپاره یې زیاتې کیسې لیکلی دی، چې ماهی سیاه کوچولو (تور وړوکی کب)، یک هلو هزار هلو (یو شلتالو، زر شلتالو)، الدوز و کلاغ ها (الدوز او قارغان)، الدوز و عروسک سخنګو (الدوز او خبرې کوونکې نانځکه)، کوراوغلو و کچل حمزه (کوراوغلو او ګنجی حمزه)، 24 ساعت در خواب و بیداری (24 ساعته په خوب او بیدارۍ کې)، پسرک لبو فروش (لبلبو پلورونکی هلک)، افسانه محبت (د مینې افسانه)، تلخون او نورې کیسې شاملې دی.

بهرنګی یو ښوونکی و، داسې ښوونکی چې له خپلې دندې سره یې مینه درلوده. هغه غوښتل د ژوند تر وروستۍ سلګۍ پورې ښوونکی پاتې شی، په خپله هم زده کړه وکړی او د خپل هیواد ماشومانو ته هم یو څه ورزده کړی. هغه په دې پوه شوی و، چې د دریمې نړۍ اوسیدونکی ولې تر دې کچه وروسته پاتی او ناپوهه دی. هغه د زبیښاک (استثمار) په واقعی معنا پوه شوی و، چې څرنګه پانګه وال د دریمې نړۍ د انسانانو وینې زبیښی، هغوی په تیاره کې ساتی، تر څو په ښه توګه د هغوی په پښو او لاسونو کې د مریتوب کړۍ واچوی.

بهرنګی د همدې پوهې په لاس ته راوړلو سره، خپله لاره له بازاری او سرکاری ادیبانو او لیکوالانو څخه چې تل په هرې خبرې باندې نظر ورکوی، جلا کړه. هغه په دې باور و، هغه کسان چې پورته ناست دی او له ګرم ځای څخه سا وباسی، هغوی د ټولنې په درد نه پوهیږی، ځکه هیڅکله یې درد لیدلی نه دی. بهرنګی به تل په خپلو خبرو او لیکنو کې د برتولت برشت دې خبرې ته پاملرنه کوله چې: "هغه څوک چې په حقیقت نه پوهیږی، بې شعوره دی، خو هغه څوک چې په حقیقت پوهیږی او هغه دروغ ګڼی، تبهکار دی." د دې لپاره چې بهرنګی ته د "تبهکار" په سترګه و نه کتل شی، د خپلو بیوزلو خلکو منځ ته ولاړ، په "حقیقت" پوه شو او هغه ته یې "حقیقت" ووایه. صمد د جهل او وروسته پاتی توب جګړې ته ولاړ، تبرګی یې راواخیست او په زړورتیا او لوړ همت سره د هغې د جرړې د له منځه وړلو لپاره یې ګام پورته کړ. په هغه وخت کې دې کار له زړورتیا څخه پورته، لوړ همت ته اړتیا درلوده. دولت په هیڅ توګه نه غوښتل د جهل او وروسته پاتی توب جرړې له منځه ولاړې شی، ځکه په دې توګه د دولت عمر هم پای ته رسیده. په هغو ټولنو کې چې پر زبیښاک (استثمار) ولاړې دی، واکمنه طبقه د خلکو د تفکر او بینش د له منځه وړلو لپاره له هر ډول وسیلې څخه کار اخلی، د خلکو په وروسته پاتې ساتلو کې خپله ټوله پانګه په کار اچوی، هغوی د منځنۍ پیړۍ په خرافاتی افکارو تیر باسی، د علمی اثارو د چاپ کولو مخه نیسی، تر څو د ټولنې انسانان خپله ونډه او خپل رول له یاده وباسی او د بې روحه او بې حرکته انسانانو په څیر یوازې ژوند وکړی او په اقتصادی، ټولنیز او سیاسی وروسته پاتی والی کې لاس او پښې ووهی. له همدې کبله د وروسته پاتې او لوټ شویو ټولنو  فرهنګ نیم ځان کیږی، نو په همدې خاطر هم ده، چې ښوونکی ته په ټیټه سترګه کتل کیږی، د هغه کار ته ارزښت نه ورکول کیږی. ښوونکی د یوې مړۍ ډوډۍ د پیدا کولو لپاره دومره تر فشار لاندې نیول کیږی، تر څو خپل مسوولیت له یاده وباسی او د ژوندی پاتې کیدو لپاره نورو کارونو ته لاس واچوی. په داسې ټولنو کې د پرمختللی مفاهیمو سر په ګیوتین پرې کیږی. د ایران د یوه نامتو شاعر سعید سلطانپور په وینا: "د ستر لوټ لپاره، باید تر ټولو ستر فرهنګی تحمیل، شونی شی."

بهرنګی د همداسې ټولنې او وروسته پاتی  فکر د له منځه وړلو په لاره کې خپل ټول ژوند وقف کړ. هغه پوهیده چې د انسان د پیژندلو منشا، عینیت دی او ذهن د هغې تابع دی. هغه ډیر ژر پوه شو، چې په ټولنه کې لوږه، بې روزګاری، بیوزلی او نور ټولنیز مسایل د ټولنې د بنسټونو د عینی شناخت په وسیله شونی دی. هغه د انسانیت لوړه څوکه وه. یاد به یې د تل لپاره د نړۍ د بیوزلو په زړونو کې ژوندی وی.

روښاندی د قوم پالنې او مخکښه ارزښتونو تر منځ

په بشری ټولنو کې د ملی مسالی پر وړاندې دریځ نیول، تل یوه ټاکونکې مساله پاتې شوې ده. خو د دې مسالې په هکله د ټولنې له نورو برخو څخه د روښاندو دریځ لا ډیر ټاکونکی دی. له کړکیچ نه وروسته هیوادونو کې، د مادی او معنوی بیارغونې او د بنسټونو پر پښو درولو تر څنګ ملی مساله یوه تر ټولو ننګونکې مساله ده، چې تر ټولو څرګنده بیلګه یې افغانستان دی.

د ملی مسالې په اړوند ګڼ دریځونه او کړنلارې غوره کیدلی شی. تر ټولو انسانی خو یې دا ده چې د ټولنې ټول وګړی انسانی هویت او پیژندګلوی خپل لومړنی هویت وګڼی او خپل څنګ انسان ته د ورورګلوۍ/خورګلوۍ لاس وړاندې کړی؛ خو دا دریځ په عین حال کې تر ټولو ارمانی دریځ هم دی.

څو زره کاله پخوا کله چې لومړنی انسانان د بې رحمه طبیعت سوړ ژمی او ټاکنده لمر مغارو کې میشت کړل، د انسانانو هرې ډلې ځان ته د واحدې ژبې او فرهنګ ترڅنګ واحد هویت او د خپلې بقا او پایښت لپاره یې د موږ/تاسې/هغوی مفاهیم رامنځ ته کړل. د انسانانو تر منځ د همدې ویش پر بنسټ داسې خونړۍ جګړې ونښتلې چې تر نسلونو او کهولونو یې دوام وموند او راتلونکی نسلونو ته په میراث پاتې شوې.

د بشری ټولنې له ودې سره جوخت د انسانانو په قبیلوی ذهنیت کې هم بدلون رابرسیره شو او ډیری انسانان پدې باور شول چې د انسانی ټولنې پر لور وخوځیږی. د دې خوځښت پایله دملتونو په کچه د تمدنو غوړیدل ول. د ټولنو د پرمختګ په نتیجه کې د ژبې او قومونو په شان د ابتدایی هویت ترڅنګ پر اقتصادی بنسټ ولاړ طبقاتی هویتونه هم رامخې ته شول. د بیلګې په ډول، دهقانی یا فیودالی هویت یا کارګری او بورژوایی هویت. دا هویتونه خپلې نورې ځانګړتیاوې هم لری چې تر ټولو ستره یې د دوی تر منځ نه پخلاکیدونکی طبقاتی تضادونه دی.

خو دا ټوله کیسه نده. د ګڼ شمیر انسانانو لپاره لاتر اوسه قومی مسالې ته په ړندو سترګو کتل یوه غوره لاره ده. خو هغه څه چې د ډیرې اندیښنې وړ دی دا حقیقت دی چې ځینې افراد په ځانګړی په اصطلاح روښاندی د خلکو تر منځ د ژبنی، توکمیز، سیمه ایز او مذهبی توپیرونو نه ناوړه ګټه پورته کوی او پر ځای یې پر طبقاتی توپیرونو او تضادونو سترګې پټوی او پدې توګه ځان د یوې ژبې، سیمې، توکم او مذهب د استازی او توره تر ملا ساتونکی  په څیره کې وړاندې او ځان پر ټولنې تحمیلوی.

د افغانستان د ولسمشری او ورپسې پارلمانی ټولټاکنې د داسې سیاسی-ټولنیز ناورین انځور ول. ګڼ شمیر بې مسلکه روښاندو په همدې توګه د افغانانو له احساساتو سره لوبې وکړې او ان دا چې د دې رسوایی کچه یې تر هغه ځایه ورسوله چې په پای کې یې جنایتکاره جنګ سالاران د بیل بیل قومونو د استازو تر نامه د هیواد د قانون جوړونې د هرم پر رأس ډډه ووهله اوګڼ امتیازات یې لاس ته راوړل؛ خو یو وار چې د واک پر ګدۍ یې ډډه ووهله نو ټول غمځپلی افغانان خو پریږده چې په لومړی سر کې یې هماغه خپل پښې ابله قومی پرګنې هیرې کړې. که څه هم چې ان په لومړی سر کې هم د داسې جنایتکارانو نه دا تمه نه کیده چې د ولس د هوساینې ژمنه دې وکړې او د یوې برابرې ټولنې د رامنځ ته کیدو لپاره دې سینه ووهی.

همدا ځای دی چې باید د رښتونی روښاندی او مرتجع او بنسټپاله "روښاندو" تر منځ هغه واټن په پام کې ونیول شی چې د وینو او اور خلیج یې سره بیلوی. د افغانستان په معاصر تاریخ او بیا د ثور د کرغیړنې کودتا نه راپدیخوا، تسلیم طلبه روښاندو د قومی ملاتړ تر نوم لاندې د ولس سترګو کې خاورې شیندلی او د مستبدو او وطن پلورونکو او خاین واکمنانو نه یې ملاتړ کړی، د هغوی لپاره یې قلم وهلې او د هغوی خیانتونه او جنایتونه یې توجیه کړی.

دا دریځ کوم خاص قوم او ملیت پورې نه محدودیږی. هر کله هم چې پرګنو د جنایتکارانو په وړاندې د عدالت غوښتنې غږ پورته کړی او د هغوی د محاکمه کیدو غوښتونکی شوی دی، همدا کرایه شوی روښاندی د جنایتکارانو مرستې ته رارسیدلی او د هغوی د برائت په لټه کې شوی دی.

له بل پلوه دا ټکې هیڅ د شک ځای نلری چې هر څوک حق لری د زړه له کومې خپلې ژبې، خپل قوم او خپل تاریخی هویت سره د انتقادی دریځ تر څنګ مینه ولری خو لدې سره جوخت باید هیڅکله هم خپل خلک په نورو ممتاز و نه ګڼی او د بیلګې په توګه د نورو ژبې ته هم په یوې جغرافیا کې د بشریت د یوې ډلې معنوی لاس ته راوړنې په سترګه وګوری. د امریکا وتلی تورپوستکی شاعر او داستان لیکونکی لنګستن هیوز همدا ټکی  پرته لدې چې د سپین پوستکو پر وړاندې د توکم پالنې نه کار واخلی، څه داسې ښایسته بیان کړی:

شپه ښایسته ده

زما د خلکو څیرې هم

ستوری ښایسته دی

زما د خلکو سترګې هم

لمر هم ښایسته دی

زما د خلکو روح او ځان هم.  

پیشرو شماره دوازدهم جدی ۱۳۸۵

جنگ سالاران و مواد مخدر مایه ی شوربختی مردم در شمال کشور

زمانی که به رقم معتادان کشور نظر افکنده شود، متوجه می شویم که از هر 25 نفر افغان یک تن به مواد مخدر معتاد است، یعنی حدود یک ملیون معتاد در یک کشور 25 ملیونی که واقعاً نگران کننده و وحشتناک می باشد.

در دهه ی هشتاد همسایه جنوبی ما پاکستان، بخش عمده ی تریاک جهان را تولید می کرد که در اثر فشارهای بین المللی و آغاز جنگ مقاومت در برابر اشغال شوروی و به خصوص حاکمیت تنظیم ها و بعد از آن طالبان، در هماهنگی با دستگاه استخبارات پاکستان و مافیای جهانی کشت آن در افغانستان گسترش بی سابقه یافت که طی یک و نیم دهه کشور ما را در صدر کشورهای تولیدکننده ی مواد مخدر جهان قرار داد.

طور مثال تولید 3800 تن تریاک در سال 1382، 4200 تن در 1383 و تولید بیش از شش هزار تن تریاک در سالی که گذشت، گواه این ادعا است.

از زرع و قاچاق این ماده تباه کن که ملیاردها دالر نصیب قاچاقچیان مواد مخدر و کارخانه داران تولید هیرویین می گردد، تنها یک درصد این عاید به جیب دهقانان کشور می ریزد که به تناسب سود حاصله از کشت گندم ده برابر می باشد و این امر سبب شده که حدود 60 درصد از دهقانان به کشت آن مبادرت ورزند. در کشوری که آفات خشکسالی در پهلوی سایر مشکلات، زراعت ما را تهدید می کند تمایل به زرع خشخاش که به آب کمتر هم نیاز دارد، بیشتر گردیده است، چنانکه در سال های 1382-83 برخی از دهقانان ولایات شمال شرق، مزارع سرسبز گندم خود را چپه نموده در بدل خشخاش کاشتند.

فابریکه های تولید هیرویین که در آغاز دهه 90 در مناطق سرحدی افغانستان با پاکستان و ایران تریاک حاصله در پاکستان و افغانستان را تبدیل به هیرویین می کرد، عمدتاً متعلق به حزب اسلامی گلبدین بود که بعدها سایر تنظیم ها نیز دست به کار شده، فابریکه های آن را به نقاط دیگر کشور انتقال دادند، به خصوص ائتلاف شمال در ولایات کوهستانی چون تخار و بدخشان که هم سرحد با تاجکستان و معبر خوب قاچاق مواد مخدر است، فابریکه های متعددی را جا به جا و به تولید آغاز نمودند که پیرمقل یکی از قوماندانان جمعیت به تنهایی در ولسوالی رستاق تخار در سال 1382 مالک چهار کارخانه هیرویین بود.

قاچاق مواد مخدر نیز که توسط باندهای مافیایی سازمان دهی می شود، طی سال های دهه 90 در پهلوی شبکه های مقتدر و پیچیده قاچاق، دسته های کوچک و حتا افراد به شکل انفرادی دست به قاچاق مواد مخدر می زدند که بعدها و به تدریج توسط شبکه های نیرومند مافیایی به شکل مستقیم و غیرمستقیم طوری ضربه دیدند که دیگر هوس دالرهای قاچاق مواد مخدر را از سر بدر کردند. چنانکه جنرال صبور فرمانده هلیکوپترهای شورای نظار که خودسرانه و انفرادی با هیکوپترش هیرویین را از تخار به کولاب تاجیکستان انتقال می داد، در سال 1377 توسط نیروهای امنیتی تاجیکستان توقیف و پس از سپری نمودن سه سال زندان با ضمانت رها گردید.

در زمان حاکمیت طالبان، انتقال و قاچاق هیرویین جرم به حساب نمی آمد، بلکه بسته های هیرویین در طیاره های ملکی و نظامی آشکارا از یک ولایت به ولایت دیگر منتقل می شد و تنها پاکت هایی که مارک محصول طالبان را نداشت، قاچاق محسوب می شد که از مدرک محصول هیرویین ملیون ها دالر نصیب طالبان می شد.

در سال های اخیر قاچاق مواد مخدر کاملاً از چنگال باندهای کوچک خارج شد و تحت کنترول باندهای بزرگ مافیایی درآمد. این باندهای قوی که حامیان مقتدری در ارگان های رهبری دولت هم دارند، مواد مخدر را از نقاط مختلف افغانستان به سرحدات کشور انتقال می دهند. درین مسیر از قوماندانان محل به شکل مزد بگیر از مناطق زیر کنترول خود و با موترهای کروزین شان در انتقال مواد مخدر سهیم هستند. اگر گرفتاری هایی این جا و آنجا هم صورت می گیرد بیشتر نتیجه رقابت ها و افشاگری های این باندها علیه همدیگر است که در اکثر موارد، قاچاقبر فرار می کند و هیرویین خالص یا ناخالص تعویض شده از راه رادیو و تلویزیون اعلان می گردد.

در اوایل سال جاری یک تن از قاچاقبران مشهور تخار اسماعیل سفید در تخار دستگیر شد. باند دیگری از محل اختفای پول های وی آگاهی داشت و بیست نفر با استفاده از یونیفورم نظامی و با استفاده از فرصت و زندانی بودن اسماعیل در تخار، تابستان سال جاری به منزل وی در ولسوالی ینگی قلعه وارد شدند و چهار ملیون دالر امریکایی را یک جا با یک سیر تلای خالص از مخفیگاهی که توسط یک معمار پاکستانی ساخته شده بود، با خود بردند. اما این قضیه مسکوت گذاشته شد.

عاید سرشاری از بابت محصول حق العبور مواد مخدر به جیب تعدادی از قوماندانان مناطق هم سرحد با تاجکستان می ریزد که به آنان لقب سلطان هیرویین داده شده است.

بازار مواد مخدر رونق دارد و باندهای مافیایی قاچاق از امکانات مالی و پشتوانه عده ای از افراد مقتدر در ارگان های بالای دولت برخوردار هستند. جنگ سالاران و سایر باندهای جنایتکار در شمال کشور با استفاده از عواید ناشی از مواد مخدر به فعالیت های تبهکارانه شان ادامه داده و هم چون گذشته بر گرده مردم ما سوار هستند.

با چنین زد و بندهایی در رأس و قاعده هرم قدرت، آیا برچیدن بساط مواد مخدر ممکن است؟ این سؤال چالش جدی در برابر دولتی است که در گذشته کوچک ترین دستاوردی درین زمینه نداشته است.

د ډیورنډ کرښه، هیواد پالنه که هیواد پلورنه؟

د پاکستان دولت غواړی چې د ډیورنډ پر کرښې اغزن سیمونه وغزوی او یا هم د دې کرښې دواړو غاړو  ته ماینونه وکری. پاکستانی چارواکی  د دې کار موخه د ترهګرۍ  مخه نیول په ګوته کوی،  حال دا چې د دې  کار څخه د  پاکستان موخه د ډیورنډ کرښې ته رسمیت بخښلى دی. که  چیرې پاکستان  په رښتونی توګه غواړی د ترهه ګرۍ مخه ونیسی، ښایی  پر کرښې د ماینونو د کر پر ځاى په پنجاب او پیښور کې د ترهګرو  روزنیز مرکزونه وتړوی او د دې مرکزونو له  مالی او پوځی ملاتړ څخه لاس په سر شی.

    که چیرې پاکستان په سرزورۍ سره پر دې کرښې اغزن سیمونه وغزوی او یا ماینونه وکری،  دا به د انسانی ارزښتونود ځپلو په مانا وی او د ډیورڼد کرښې د دواړوو غاړو ولسونو قهر او غوسه به راوپاروی. ځکه چې په دې ۲۴۳۲ کیلومټریزې کرښې باندې هر ډول دیوال جوړونه به د دواړو غاړو ولسونه  سره جلا کړی.

  دا وخت د کونړ ولایت له ارندو او اسد آباد څخه نیولې د کندهار تر چمن پورې د کرښې دواړو غاړو ته پښتانه او په  یوې برخه کې بلوڅان استوګنه لری.سالارزی، ماموند او صافی قومونه  په کونړ ولایت، دیر او  باجوړ ایجنسۍ کې میشته دی. مومند او صافی قومونه په کنړ او مومند ایجنسۍ کې، مومند او شینواری په ننګرهار ولایت او د مومندو او خیبر په ایجنسیو کې سره یوځاى ژوند کوی.  څمکنی، منګل، ځدران، مقبل او ځاځی په پکتیا ولایت او کرم ایجنسۍ کې  په ګډه سیمیزه چاپیریال کې ژوند لری.د خوست ولایت او شمالی وزیرستان ګربز، سیدګی او وزیر ورورګلویز تړون لری. د پکتیا ولایت او جنوبی وزیرستان وزیر، سیدګی، سلیمان خیل او دوتاڼی د ګډې ځمکنی چاپیریال خاوندان دی. همدارنګه د زابل، توبه کاکړی او  ژوب کاکړ په یو سیمه ییز چاپیریال کې سره ژوند کوی. د کندهار ولایت، کویټې، چمن، ګلستان او توبه اچکزی، نورزی، اڅکزی او بړیڅ قومونه یو بل سره خپلوی او ورورولی لری.. همدا شان د نیمروز بلوڅان د بلوچستان له بلوڅو سره نژدې قومی او ژبنی  اړیکې لری.

  په ټولیزه توګه د دواړو غاړو  په قبایلی سیمو کې (پرته له ښاری سیمو څخه)  اوه میلیونه وګړی ژوند کوی چې له یو بل سره خپلوی او ګډې کلتوری او ټولنیزې اړیکې لری. د ډیورنډ کرښې د دواړو غاړو خلکو  تر منځ د تګ راتګ له پاره  ۱۲۰ لارې  پرانیستل شوی دی،  نو که چیرې پر دې کرښې اغیزن سیمونه وغزول شی او یا هم ماینونه وکرل شی نه یواځې دا چې دمیلیونونو وګړی لومړنی انسانی حقوق به وځپل شی، بلکه دا ښکیلاکی کرښه به رسمی بڼه غوره کړی او په دې توګه به افغانستان د خپلې خاورې یوه برخه، چې هیواد د سمندر سره نښلوی به  د تل له پاره له لاسه ورکړی.

   دا وخت یو ځل بیا د ډیورند کرښې لانجې تودوالې موندلى دى.  د هیواد څخه بهر د پاکستان دولت تل  هڅه  کړې چې د بنسټپالانو په ملتیا دې کرښې ته رسمی بڼه ورکړی او له همدې امله یې په تیروو څو لسیزو کې زموږ د هیواد سره بیلابیلې کانې تر سره کړی دی. خو په هیواد کې دننه هم د دې کرښې په اړه بیلابیل غبرګونونه ښودل کیږی:

۱. د پرګنو دریځ: د دواړو غاړو پرګنی په دې اند دی چې د دوی تر منځ د ډیورڼد کرښه یوه ښکیلاکی کرښه ده چې د وخت فیوډالې واکمنۍ،  د امیر عبدالرحمن خان په مرسته لاسلیک کړى او دوى ته کوم قانونیت نه لری. څرنګه چې په دې وروستیو کې لیدل کیږی د دواړو غاړو ولسونو  په لاریونونو او اعتراضونو سره څرګنده کړى چې دا کرښه نه منی او د دې کرښې د لانجې او کشالې د حل له پاره یواځې د دواړو غاړو پرګنې کولاى شی تصمیم ونیسی نه واکمن پښتانه شونیستان او نه هم تنګنظره ناسیونالیستان. دا ولسونه  نه غواړی چې یو ځل بیا تاریخ تکرار شی او د امیر عبدالرحمن خان په څیر یو خاینانه او هیواد پلورونکې تړون لاسلیک شی.

۲. واکمن  شوونیستی دریځ: د پښتنو واکمنې طبقې چې د تاریخ په اوږدو کې یې پښتانه د خپلو طبقاتی گټو د خوندیتوب  له پاره کارولی دی او تل یې د هغوى په استثمار او بیوزلۍ سره خپله طبقاتی واکمنی ساتلې ده، هڅه کوی د ډیورنډ له کشالۍ څخه هم ناوړه ګټه پورته کړی او دا کشاله هم د خپلو طبقاتی گټو له پاره وکاروی ، نه د پښتنو ولسونو د انسانی حقوقو د لاس ته راوړنې په موخه. د دې واکمنې طبقى  تیوریسنان د  دې له پاره چې خپل طبقاتی دریځ له لاسه ورنکړی په لټه کې دی  د دواړو غاړو میشت پښتانه  د خپلې واکمنتیا او شخصی گټو له پاره وکاروی. دې ډلې کسانو ته نه یواځى دا چې د افغانستان ملی وحدت اډوله اهمیت نلری، بلکې هڅه کوی  پښتون ولس په ترږومو کې وساتی او د خپلو جګړو او طبقاتی گټو پیټې د پښتونو پر اوږو  بار کړی. دا ډله د واکمن شووینستی دریځ او له طبقاتی پلوه آن هڅه کوی  چې شاه زمان، شاه شجاع، امیرعبدالرحمن خان، نادر خان، ګلبدین او طالبان(چې د فیوډال طبقې استازی گڼل کیږی) او پر پښتون ولس او نورو ملیتونو یې بې شمارې ناتارې تیرې کړى دی، د پښتنو استازی گڼی او دا د پښتون ولس سره یو نابخښونکې خیانت شمیرل کیږی.

۳. تنګنظرانه ناسیونالیستی دریځ: ځینې ډلې د دې پر ځاى چې د پښتون ولس سره یوځاى د واکمن شوونیزم او اسثثمارکوونکو طبقو  پر وړاندې گډه مبارزه وکړی، هڅه کوی چې د فیوډالی حاکمانو جنایتونه د ټولو پښتنو پر غاړه واچوی او په دې ډول  د دې څخه د خپلو ملیتونو د ولسونو د دوکه کولو له پاره ناوړه گټه پورته کړی.

د ډیورڼد کرښې په اړه د دې ډلې دریځ د هیواد پالنې پر ځاى د هیواد پلورنې بڼه لری او د ملی وحدت او د هیواد ملی گټې په پام کې نیولو پرته  په غیر مستقیمه توګه د آی ایس آی په چوپړ کې لویږی او د امیر عبدالرحمن خان په ننګه ملا تړی.

د ډیورنډ کرښه نه واکمن شوونیستان کولاى شی حل کړی او نه هم تنګنظره ناسیونالیستان . دا د دواړو غاړو پرګنو دنده ده چې د دې ښکیلاکی کرښې په اړه تصمیم ونیسی او دا تصمیم به هغه مهال اغیزناک وی چې په افغانستان او پاکستان کې ولسی دولتونه،  چې په انسانی ارزښتونو باورولری،  رامنځ ته شی.

آیا تاریخ را مسخ کرده می توانند؟

از 92 تا 96 کجاست؟

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان طی گزارش تصویری در مورد وضعیت حقوق بشر و محاکمۀ ناقضان حقوق بشر به رییس جمهور افغانستان، با زیرکی تمام خواست از 4 سال حاکمیت خون و جنایت طفره برود. گزارش چنان مسخره و خنده آور بود که هر طفلی آن را به خنده وا می داشت. در گزارش تصویری ایکه از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر تهیه شده و از طریق تلویزیون ملی افغانستان به نمایش درآمد، جنایات روس ها و خلق و پرچم با وضاحت نشان داده شده است و به یکبارگی به دوران طالب می رسد. تو گویی چهار سال (از 1992 تا 1996 میلادی) در تاریخ این کشور هرگز وجود نداشته است. این کار نه تنها از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر، بلکه از سوی دولت، تمامی رسانه های چاپی، شنیداری و تصویری به کرات دیده شده است. هرگاه نامی از جنایت و جنایتکار و ناقضان حقوق بشر گرفته می شود، همه یکصدا به جنایات روس ها، خلق و پرچم و طالبان می چسبند که در آن هیچ جای شکی نیست، اما جنایاتی به مراتب سبعانه تر و غیرانسانی ایکه در دوران حاکمیت تنظیم های بنیادگرا در کابل و دیگر نقاط افغانستان رخ داده است، در این رسانه ها راه پیدا نمی کند. همه به نوعی از آن طفره می روند.

خوب است به سال های 92 تا 96 برگردیم، تا مسئله بهتر روشن شود. هنوز چند روزی از آمدن "قهرمانان" به کابل نگذشته بود که هر کوچه و پس کوچه ی کابل به سنگر مبدل شد و هر قوماندان و قوماندانچه در ساحۀ تحت کنترولش به انس و جنس اجازۀ عبور نمی داد. جنگ شدیدی بین تنظیم های حزب اسلامی، جمعیت اسلامی، اتحاد اسلامی، وحدت اسلامی، جنبش ملی اسلامی و تنظیم های دیگر که در حاشیه قرار داشتند، با شدت تمام درگیر شد. توجه کنید، تمامی این تنظیم ها کلمه ی "اسلامی" را بدنبال شان یدک می کشند. وقتی از هر تنظیمی پرسیده شود، می گوید ما برای اعلای کلمته الله جهاد می کردیم، مقابل کفر می جنگیدیم و از کشور دفاع می کردیم. معلوم نیست منظور از "جهاد" و "دفاع از کشور" چیست؟ با استقرار تنظیم ها، از زمین و آسمان کابل باران مرمی و راکت باریدن گرفت. کابل در ظرف چند روز به ویرانه ای مبدل شد که فقط می توان آن را با شهرهای بمباران شده ی بعد از جنگ دوم جهانی مقایسه کرد. 65 هزار انسان کابلی در خاک و خون غلتیدند، به دختران، پسران و حتی مادران کهن سال تجاوز شد، سینه های زنان را بریدند، به تماشای ولادت زنان نشستند، چشم های انسان ها را از حدقه درآوردند، بر فرق شان میخ کوبیدند، آنان را در کانتینرها زنده زنده سوختاندند، در دهن شان ادار کردند، مردم را به تماشای رقص بسمل مجبور کردند، انسان ها را طعمۀ حیوانات درنده ساختند و صدها جنایت و قساوت دیگر که تاریخ از یادآوری آن عرق شرم بر جبینش احساس می کند. جنایاتی که تاریخ بشر آن را به یاد ندارد، جنایاتی که روی چنگیز، هلاکو، تیمور، نرون، پینوشه و هتلر را سفید کردند. وقتی کابلیان بی گناه این همه بربریت را به چشم سر تماشا کردند، به گور پدر دولت دست نشانده درود فرستادند و این گفته ی مشهور زبانزد عام و خاص شد که : "هفت خر تان را بگیرید، یک گاو ما را پس بدهید".

در این جنگ های خاینانه که به فرمان باداران خارجی شان صورت می گرفت، تمامی زیربناهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور از بین رفت و همانطوری که جنرال اخترعبدالرحمن پاکستانی زمانی گفته بود که کابل باید در خون فرزندانش بسوزد، به راستی که کابل را به حمام خون فرزندانش مبدل کردند و آن را سوختاندند و اردوی افغانستان را از بین بردند. این یکی از افتخارات نوازشریف صدراعظم پاکستان بود که در گزارش خود به کابینه ی آن کشور ارائه داده بود. کشور ما متحمل 130 ملیارد دالر ضربه ی مالی شد، یک نسل از تعلیم و تربیه دور ماند و یک بار دیگر سیل مهاجران به کشورهای همسایه سرازیر شد.

این جنایات را هیچ افغان با شرف و با وجدان فراموش کرده نمی تواند و تا حساب این همه خون و خیانت به این کشور از عاملان آن گرفته نشده است، نه کمیسیون مسخره ی حقوق بشر افغانستان کاری از پیش برده می تواند و نه هم جامعه ی جهانی با تمام کوس و سرنای آن. همان افراد با قبای دیگر هنوز هم در تاروپود دولت ریشه دوانده اند، بر ولایات حاکم اند، مردم را از هستی شان ساقط می سازند، به عفت زنان و دختران شریف این کشور بنیادگرا زده دست درازی می کنند، بر رحیمه ها تجاوز می کنند، آمنه ها را سنگسار می کنند، بر عفت زنی در بدخشان بطور دستجمعی چون درندگان یورش می برند و دختری را در بدل یک سگ، معاوضه می کنند. فقط باید از شرف و حیثیت انسانی تهی بود که به چنین اعمالی دست زد. این افراد همان هایی اند که از سال 92 تا 96 بر این کشور حکم رانده اند. آیا کسی چهره های شان را فراموش کرده است؟ چه کسی می تواند داغ دل مادری را که یگانه جگرگوشه اش را در اثر جنگ های تنظیمی از دست داد، از سینه ی وی بزداید؟ داغ دل مادر ناهید را که از منزل چهارم در مکروریان خود را به زیر افکند تا مورد تجاوز قرار نگیرد، یا داغ دل مادر شکریه را که بعد از تجاوز دستجمعی، جسدش را در زباله دانی ای در کابل پیدا کرد؟ داغ دل آن پدری را که دخترش را در برابر چشمانش مورد تجاوز قرار دادند و بعد جسد نیمه جانش را به رگبار بستند؟ روزی که طلیعۀ دموکراسی واقعی و حکومت مردم در این کشور سر بزند، حساب این همه جنایات نیز با عاملان آن صورت خواهد گرفت. صدام را در عراق به جوخه اعدام سپردند، اما صدام های به مراتب بدتر از آن هنوز هم در افغانستان بر گرده ی مردم ما سوار اند.

همانطوری که آفتاب را نمی توان با دو انگشت پنهان کرد، این جنایات نیز ثبت سینه ی تاریخ شده اند و هیچ جنایتکاری با زور تفنگ و سرنیزه اش نمی تواند، آن را مسخ کند. "غبار"ی از این سرزمین سربلند خواهد کرد و تاریخ واقعی کشور را بار دیگر به رشتۀ تحریر درخواهد آورد.

مشت نمونه ی خروار

1- مائوئیست ها باید محاکمه شوند: آقای بشردوست وکیل کابل در ولسی جرگه که به قضایا مقداری احساساتی برخورد می کند، در مصاحبه ای با رادیو کلید روی برنامة خشونت بعد از آنکه به واقعیت تمامی فاسدان، جنگسالاران و خارجی ها که در بحران امروز افغانستان نقش دارند، اشاره می کند و همه را جنایتکار جنگی می خواند، اولین باریست که مائوئیست ها را هم می خواهد تا بخاطر نقض حقوق بشر محاکمه شوند. در حالیکه مائوئیست ها دشمنان کودتای هفت ثور، تجاوز شوروی به افغانستان، جنگهای جنایتکارانة تنظیمی و امارت طالبی بوده، فساد و بربادی های کنونی را محکوم می کنند، معلوم نیست که چرا آقای بشردوست یکباره جلالی شده و اینبار، اینان را هم به پای میز محاکمه می‌کشاند. مگر آقای بشردوست تصمیم دارد بی تعقل و تفکر شمشیر را به شش جهت بچرخاند؟ اگر او خانم سیماسمر را مائوئیست می داند، اشتباه نمی کند؟ زیرا خانم سمر در لست رهبران حزب وحدت جا داشته و این حزب هرگز مائوئیست نبوده است.

2- پدرشان را محاکمه می کنند: خانم ملالی جویا نمایندة مردم ولایت فراه طی مصاحبه ای با تلویزیون طلوع ابراز داشت که در صورتیکه جنایتکاران جنگی از اریکة قدرت به زیر کشانده شوند و هم حمایت خارجی ها نسبت به آنان کم گردد، در آنوقت مردم نه تنها در محاکمه کردن اینان مشکلی نخواهند داشت که پدرشانرا هم محاکمه خواهند کرد.

3- جایزه نوبل 9 ماه به تعویق افتاد: لوی څارنوال عبدالجبار ثابت که خود را قهرمان مبارزه علیه فساد اداری دانسته و تا حال چند مامور پایین رتبه را به جرم فساد اداری از کار برکنار کرده است و زورش به والی ها و شاروال ها نمی رسد، اخیراً گفته بود که شیرچورها را که ملکیت ملی را غصب و به پول هیروئین و رشوه آنرا آباد کرده اند، به محاکمه می کشاند و با این کار جایزه نوبل را خواهد گرفت. وی که تا آخر ماه قوس به شیرچورها وقت داده بود تا باقی داری های شانرا تحویل دهند، این مدت را 9 ماه دیگر تمدید کرد و گفت که زنانی نزد او گریسته اند که پول ندارند و به این خاطر برای شان وقت داده شد، تا در 9 ماه و طی چهار قسط این پول را پرداخت نمایند. بسیاری متعجب اند که نکند آقای ثابت، زنان خیمه نیشن را به جای زنان شیرچور عوضی گرفته باشد و بدین صورت جایزه نوبل را 9 ماه به تعویق انداخته باشد.

4- دست پدرشان خلاص: بعد از آن که سازمان دیده بان حقوق بشر، افرادی را به نام جنایتکار اعلان کرد و در آن اسمای سیاف، خلیلی، دوستم، ربانی، فهیم، ملا عمر، گلبدین، ملا دادالله و غیره اعلان شد، آقای سیاف که درین موارد از همه بیشتر و زودتر عکس العمل نشان می دهد در تلویزیون اعلان کرد که دست پدرتان خلاص، هرچه از دست تان بر می آید، دریغ نکنید!!

5- یک بام و دو هوا: صدام حسین رئیس جمهور مخلوع عراق که طی محاکمه ای به جرم جنایاتش به اعدام محکوم شد، در سحرگاه روز اول عید مسلمانان و عید مسیحیان توسط امریکایی ها به دار زده شد. بسیاری متعجب اند که شارون، اولمرت، مشرف و جنایتکاران بدتر از صدام در ملک ما بی دغدغه تعظیم و تکریم می گردند، ولی از صدام دادخواهی می شود و آیا این سیاست یک بام و دو هوای قدرتمندان جهان نیست؟

6- کشمکش: وزیر جدید اطلاعات و فرهنگ تا خواست در تیول نجیب روشن دست بزند، فغانش برآمد و گفت: هرگز فرستاده ای وزیر (غنی مدقق رئیس جدید رادیو افغانستان) را اجازه ورود به حریم رادیو نخواهد داد و وزیر که با فرمان آمرش کرزی این کار را انجام داده بود، نه تنها نجیب را مات کرد که کارت 80 تن از افراد خاصش را هم گرفت و این بار وزیر به یاران روشن گفت که در حریم تلویزیون نبینم تان و خود نجیب که بسیار  به هوای رئیس جمهور می پرید، صحنه را رها کرد و شایعه است که وزیر بدیل روشن را از چندی پیش در بغل نگهداشته، فقط امضایش باقیست.

7- جدال «قلم»: چند روز پیش عده ای از آدرس انجمن قلم در هوتل ستاره کنفرانس مطبوعاتی به راه انداخته، از این که در سالون بین المللی مطبوعات عکس های نصب شده را از دیوار پایین آورده اند، بر وزارت اعتراض داشتند. ولی آقای حلیم تنویر رئیس جدید این سالون گفته است که ما سالون را  رنگ آمیزی میکنیم و دوباره تصاویر را به آن می آویزیم. اما با توجه بر شیوه تفکر آقای تنویر بعضی های فکر میکنند که عکس احمدشاه مسعود و بعضی ها هم به این فکر اند که عکس داکتر عبدالرحمن محمودی را دوباره نصب نخواهد کرد، بهر حال آقای تنویر هرچه دلش خواست همان را خواهد کرد، ولی آقای رفیع که فعلاً ریاست انجمن قلم را به عهده دارد بر این مجمع رسماً اعتراض کرده که چرا به آدرس این انجمن در حالیکه او از چنین اقدامی آگاهی  ندارد، چنین جلسه ای برگذار شده است.

8- دوشندگان همجوار: سفارت ایران حین ویزا دادن، برگه صحی هم می خواهد و این برگه را باید فقط از کلینیک ایرانی پارسیان که در کارته سه موقعیت دارد و یا چند کلینیک دیگر ایرانی بدست آورد. در غیر آن سفارت برگه های دیگر را نمیپذیرد. در بدل هر برگه 500 افغانی اخذ می گردد و از این طریق این کلینیک ها روزانه 2 لک افغانی و یا چهار ملیون تومان بدست می آورد که در ماه بیش از صد ملیون تومان میشود. علاوتاً خود سفارت در بدل هر ویزا 75 ایرو اخذ میدارد که بدین ترتیب ماهانه تا دو ملیون دالر میرسد. پس ما گفته میتوانیم که ای همجواران پر حسن!! بر ما منت مگذارید، تا دلتان میخواهد ما را میدوشید.

9- کابل اکسپرس: فلم کابل اکسپرس که توسط هنرمندان هندی در افغانستان ساخته شده و در صحنه از آن حنیف همگام میگوید: «این جا قومی زندگی میکند که بر فرق مردم میج میکوبید» که قوم شجاع و زحمت کش هزاره را به تحقیر میگیرند، سر و صداهای در مطبوعات راه انداخت. عیب همگام در این است که او فرق میان یک قوم و عده ای افراد تنظیمی  که خود را به این قوم منسوب میدانستند و جنایت میکردند، قایل نشده، خود به کثیف ترین نوع قوم گرایی توسل جسته است. همگام این را باید میدانست که همان طوریکه در اقوام  پشتون، ازبک، تاجک، پشه یی و غیره عده ای به خاطر منافع گروهی و شخصی دست به بربادی وطن و جنایت نسبت به مردم زدند، در قوم هزاره نیز عده ای همینطور برخورد نمودند. اقوام افغانستان که با همکاری  و همزیستی مشترک ملت افغانستان را تشکیل میدهند در صورتیکه همچو برخوردهای کثیفی نسبت به هر یکی از آنها صورت بگیرد، توهین و تحقیر کل ملت افغانستان به حساب می آید که سخت باید جلو آن گرفته شود.

فساد اداری، ننگین ترین داغ

فساد اداری که انحطاط اخلاقی سنگینی بر ادارات افغانستان حاکم نموده، اساس آنرا مشکل ساختاری می سازد. تا زمانی که بنیاد این ادارات فرو نریزد، ممکن نیست هیچ جهادی بر آن پیروز گردد. اقدامات اخیر لوی حارنوال درین زمینه به شوخی ای می ماند که فقط برگ های کوچکی ازین درخت بزرگ را قیچی زد. مردم اتهام به دستگیری چند مامور دون رتبه در حارنوالی ها و گمرک ها را برتاب سنگریزه ای به سوی مردابی میدانند که حتی صدای آن، به گوش کوسه ها نمی رسد.

وقتی چکری از اولین اتهام برائت یافت و لوی حارنوال ابراز داشت که او گاهی به خانة ربانی و گاه به خانة احمدضیا پناه می برده، بعد شاروال هرات در پناه سیدحسین انوری، صبغت الله مجددی و اسماعیل خان قرار گرفت و لوی حارنوال باز هم گفت که آقای مجددی از فساد بد نمی برد و به عکس مجددی، ثابت را دیوانه خواند و بعدتر هم ادارة بلخ که بیشتر از اعضای جمعیت اسلامی ترکیب یافته و بر فرق آن عطامحمد خان نور قرار دارد و لوی حارنوال را متهم به عضویت در حزب اسلامی کرد و شامگاه او را مجبور به خروج از آن ولایت ساخت، بازهم حارنوال گفت که عطامحمد جنگسالار، امپراتوری را در بلخ بنا نهاده و خود سالها پول عاید حیرتان را دزدیده و فاسدان در پناه او قرار دارند، بسیاری از ساده لوحانی که در ابتدا ظواهر امر را دیده، ذوقک زده فکر می کردند که این جهاد ریشة فساد را خواهد خشکاند، به نتیجه رسیدند که بزرگان و زورمندان فاسد را کسی از جای شان تکان داده نمی تواند. فقط آنانی متهم و دستگیر می شوند که پناهی ندارند و بر اساس روابط گروهی، تنظیمی، خانوادگی و سمتی وارد دستگاه دولت نشده اند. افراد بی پناه عموماً از مدیرهای عمومی پایین تر اند و فسادشان از پشیزی تجاوز نمی کند، در حالیکه فساد تنها شاروالی هرات به سه و نیم ملیارد افغانی می رسد و می توان از روی آن دزدی های بالاتر ها را حدس زد.

ساختار رده های بالایی قدرت، در قوای سه گانة افغانستان را اکثر افرادی می سازند که با گروههای خاصی در ارتباط بوده، از آن دهلیز وارد ساختار قدرت شده اند. آنانی که نه تنها دست شان تا بالاتر از مرفق در خون مردم گور است که تفکری غیر از چپاول دارایی های دولت و مردم ندارد و بعضی ها هم دُم شان به جاهای خاصی بسته بوده، پولهای کلان دالری را می دزدند و درین گیرو دار معلوم است که دست آقای ثابت تا کجا دراز شده می تواند.

اقدامات لوی حارنوال به شکل زخمهای خونین اختلافات تنظیمی را زنده کرده و هر زورمندی با این تمسک، با وجودی که خون توده های مردم را میمکد و بر سینة زحمتکشان کشور لگد می زند حاضر به پاسخگویی نشده، به زودی مورد حمایت بزرگان گروهی خود قرار می گیرند. لوی حارنوال در لندن گفته است که زمانی از اعضای حزب اسلامی بوده است ولی وقتی در بدل هشتصد هزار دالر در امریکا خانه خریده و با وجود فعالیت های نفوذی اش به نفع حزب اسلامی در صدای امریکا، گلبدین حاضر به دادن سه صد هزار دالر پول باقی ماندة قسط خانه اش نشده، لذا از حزب اسلامی بریده است و حال با آقای سیاف در تمام مسایل مشوره می کند و به رهنمایی های او عمل می نماید، وی رأی آوردن در پارلمان را هم مدیون آقای سیاف می داند.

تجربة اقدامات لوی حارنوال در محو فساد به روشنی نشان می دهد که ادارات افغانستان با حضور جنگسالاران، مافیای مواد مخدر و خیانتکاران به خلق افغانستان از چه ساختاری برخوردار می باشند و تصفیه آنان در وضعیت کنونی با ابزاری مثل آقای ثابت که بسیاری به حکمش پیاز پوست نمی کنند، چقدر ناشد و ناممکن می باشد. زیرا اگر این زورمندان با فرمایشات، روابط و واسطه بازی هایشان ازین ساختار رانده نشوند، آرزوی تصفیه ادارات را باید پله خورد.

درین میان نقش آقای کرزی که از یکطرف اعلان حمایت از جهاد لوی حارنوال می کند و از جانب دیگر بر مقرری دزدان و اختلاسگران مهر و صحه می گذارد خود به خود این اقدامات را به مسخره گرفته، مثل اینکه فقط از گرفتاری ماموران بیچاره و دون رتبه حمایت می نماید. این شیوة کار در تمام رژیم های فاسد معمول است که با کرنای کرکننده از اقدامات خاصی نام می برند ولی در عمل خاک به چشم مردم می پاشند که مصداق آن را در جهاد کنونی بر ضد فساد به روشنی می توان دید.

پیشرو شماره یازده قوس ۱۳۸۵

ریگا، دستاوردی نداشت 

بعد از یازده سپتمبر که پای نیروهای امریکایی و اروپایی بی هیچ سند و مدرکی به افغانستان باز شد، نه تنها فضای افغانستان بی آنکه هیچ افغانی بداند که بر آن چه میرود و چه می آید، در اختیار آنان قرار گرفت. از رفت و آمد تعداد نیروهای زمینی، جابجایی، زندان و زندانبانی آنان نیز اجازه و خبری به کسی نداده شد و نداده می شود.

ناتو که ضرورت وجودی آن جز انگلیس برای اکثر کشورهای عضو اروپائیان بعد از فروپاشی اتحاد شوروی، زاید به نظر می رسید و فرانسه و آلمان نیروی 60 هزار نفری واکنش سریع اروپایی را برای اروپای متحد پیشنهاد کرده بودند، می رفت تا آخرین میخ بر تابوت این پیمان کوبیده شود.

دکترین مهار اژدها های کوچک جمهوری خواهان در امریکا و ستراتیژی کنترول بازارها، نیروی کار، مواد خام و مخصوصاً حوزه نفت و گاز آسیا در پیش از یازده سپتمبر به طور محدود و بعد از یازده سپتمبر به صورت گسترده، پای امریکائیان را در آسیا باز کرد و با اشغال آشکار عراق (باتلاقی که تا کمر در آن فرو رفته است) این ستراتیژی تکمیل گردید و با موجودیت 20 هزار سرباز امریکایی در افغانستان، پای ناتو را نیز کشید و به این ترتیب برای حفظ پیمان ناتو روزگار چندی هزینه شد.

کشورهای عضو ناتو که با تضاد های مهلکی بین هم درگیر اند و بسیاری از آنها نمی خواهند، جان سربازان شان فدای منافع ستراتیژیک امریکا در افغانستان گردد، تلاش می نمایند تا  دیگران را گوشت دم توپ کرده خود به جاهای امنی بخزند که این تضاد و تزلزل وحدت میان اعضای آن را به شدت کاهش داده، آلمان ها از شمال به جنوب نمی روند، ایتالوی ها کنفرانس شبیه بن می خواهند، کانادایی ها و هالندی ها از تلفات شان واویلا دارند و انگلیس ها در خوش وبش با طالبان می خواهند هر طوری شده از تلفات جلوگیری کنند و امریکایی ها که میدان هوایی بگرام و کندهار را پایگاه گرفته، 12 هزار سرباز در ناتو و هشت هزار آماده عمل خارج از آن و قوای هوایی بی52 و هلیکوپتر های پیشرفته در اختیار داشته که باز هم حرف اول را در معادلات افغانستان می زنند و ازین رهگذر کشور های مقتدر اروپایی راضی به نظر نمی رسند.

در حالیکه هر سرباز خارجی به اندازه 30 سرباز اردو و پولیس افغانستان ماهانه مصرف بر میدارد، سربازان افغان زیر فرمان ناتو با تجهیزات عقب مانده، لوژستیک ضعیف، افراد غیر فنی و تعلیم نادیده، معاش بخور نمیر، بدون پوشش هوایی و وسایل زرهی در خط مقدم جبهه می جنگند و تلفات سنگینی را متحمل می شوند و به این خاطر فرار میان صفوف آن (به قول همایون فوزی) نامهار وجود دارد. اینکه چرا این همه مصرف برای نیروهای خارجی صورت می گیرد ولی ارتش افغانستان را با این تنگدستی روانه کارزار میسازند، طلسمیست که باید خود خارجی ها آنرا باز نمایند.

ناتو در ریگا تلاش کرد تا بر اختلافات اعضایش پرده بر اندازد و هم در مورد فرماندهی این نیروها که هر وقت بخواهد در هر منطقه از هر نیرویی استفاده کند وهم در صورت ضرورت به ازدیاد نیرو در افغانستان بپردازد، به شکلی قوغ اختلافات زیر خاکستر نگهداشت و بر فرق این وضعیت شیفر گفت که تا 2008 تأمین امنیت به اردوی افغانستان واگذار خواهد شد!!

ناتو حال در افغانستان 33 هزار نیرو دارد، هشت هزار نیروی امریکایی با تجهیزات پیشرفته و پوشش هوایی قوی، خارج ازین پیمان در کنار 80 هزار نیروی اردو و پولیس افغانستان در مقابله با طالبان جابجا می باشند. این در حالیکه فقط در چهار ولایت گهگاهی جنگ رویارویی میان گروپهای طالب که هیچوقت تعداد جنگجویان آنان از 200 نفر تجاوز نکرده قرار می گیرند و در 9 ولایت دیگر با حملات ایذایی، انفجاری و انتحاری رو به رو هستند که هرگز ضرورت به نیروی منظم قوی را نمی طلبد و صرف استخبارات و اطلاعات در مهار آنها موثر می باشد. تمرکز نیمی از نیروهای ناتو و سوم حصه ارتش و پولیس افغانستان درین ولایات به خوبی قادر خواهند شد، امنیت ضعیف کنونی را به درجه دلخواه برسانند، ولی ناتو همیشه از کمبود داد می زند، در حالیکه بیش از شش هزار نیروی آن در کابل خفته و در کوچه پسکوچه های شهر پرسه می زنند و به عنوان اهداف متحرک در میان شهر طعمه انتحار شده، غیر نظامیان بسیاری به کام مرگ فرستاده می شوند. این در حالیکه دروازه های کابل را به قضا سپرده کنترولی بر آنها ندارند. هستند دهها گروپ ناتو که تا حال یکبار هم ماشه نچکانده و در گوشه های بی هیچ جنگ و درگیری به تأمین امنیت می پردازند!!

با این وضعیت ناتو از اکتوبر به اینسو با ضد ونقیض گویی های به اعتبار نظامی اش سخت لطمه زده که اگر عمدی نباشد، ناآگاهانه طالبان را تقویت کرده، مورال حامیان دولت را تضعیف نموده است. غربی ها گاهی اظهار نظرهایی می نمایند که با استقرار امنیت در افغانستان مغایرت دارند، اینکه چه طلسمی در پشت چنین اظهاراتی نهفته، گمانه زنی های مختلفی مبنی بر منافع خاص اظهار نظر کنندگان وجود دارد، ورنه آقای نیومن سفیر امریکا در کابل اعلان نمی کرد که سال خونینی پیشرو داریم و در میان اقشار مختلف جامعه افغانستان دلهره و اضطراب خلق نمی کرد.

ناتو و امریکا اگر واقعاً خواهان امنیت و ثبات در افغانستان اند، باید در ساختار دولت افغانستان که اکثر جنگسالاران شیفته قدرت و مکیدن خون مردم بر پله های مختلف آن لمیده اند، مخصوصاً در ولایات تغییرات بنیادی به وجود آورند. زیرا ساختای کنونی دولت افغانستان باعث شایع فساد نامهار در ادارات، گسترش مواد مخدر، افزایش فقر و بیکاری گردیده و این سبب شده تا قدمی در راه آبادی و خدمت به خلق برداشته نشود، بگذریم ازینکه هم امریکا و هم ناتو در زد و بندها و اشتراک منافع تنگاتنگ با پاکستان قرار دارند و نه تنها کوچکترین برخوردی با آن به خاطر مداخله اش در افغانستان نمی کنند که نوازشش کرده، ملیاردها دالر و فانتوم برایش هدیه می کنند!! به این خاطر این نظر در نزد بسیاری از افغانها روز تا روز قوت می یابد که امریکا و متحدان غربی او جهت تثبیت پایگاههای شان در آسیا، ضرورت به حفظ وضعیت کنونی دارند و این با دکترین جمهوری خواهان که در زمان ریگان تدارک دیده شده، نیز منطبق می باشد.

و در آخر باید خاطرنشان ساخت که تاریخ تمامی ملت های جهان نشان داده، تا اینکه خود مردم جهت امنیت و ثبات، بالندگی و پیشرفت به پا نخیزند، هیچ خارجی ای قادر به ایجاد بهشتی برای دیگران نیست و هیچکس برای دیگران بی اینکه منافع خاصش در نظر باشد، خون نمی دهد.

کله چې خلک راضی نه وی، جرګه په کوم کار پرمخ بوځی؟

    اوس چې لومړنۍ سیمه ایزې امن جرګې ته معکوسه شمیرنه پیل شوې او د سیمه ایز قدرت مرکزونو تر څنګ د افغانانو او د ډیورنډ کرښې هاخوا پښتانه د پام په محراق کې واقع شوې، دا جرګې د رسمې انګیړونو، کتنو او ملاحظو نه لیرې، یوې ولسی کالبد څیرونې ته هم اړتیا لری.

     د سیمه ایز امن ګډې جرګې هغه وخت د ژبو په سر ولویدې، چې حامد کرزی د خپل پاکستانی او امریکایی سیالانو سره په یوې خبرې غونډه کې راڅرګند شو او د جرګو د رابلل کیدو "زیری" یې ورکړ.

که څه هم جرګو له تاریخی پلوه رغونکې ونډه لوبولې ده، خو جرګې ځینې دورو    کې د واکمنانو لخوا انحطاط ته هم کښل شوې دی؛ اوس د ډیورنډ کرښې دواړه خوا ولسونه د ترهګرۍ ماران یې بې دریغه چیچی او د ځان مرګی بریدونو لمبې آن د کابل اسمان کې هم شنې لوخړې پورته کوی، دا ترهګری چې جړې یې له افراطیت او بنسټ پالۍ نه وینې څکی، باید له بیخه وچې شی. همدا لامل و چې د دې دندې پچه د سیمه ایزو جرګو په نوم راووته. خو د جرګو نه وړاندې:

   جرګو پورې کومې هیلې تړل شوی دی؟

    ترهګری ته دې د پای ټکی کښیږدی؛ د پښتنو منځ لارې او اعتدال خوښونکی جوهر ته دې د ځلیدو مهلت ورکړی؛ افراطیت دې له منځه یوسی تر څو د افغانستان مادې او معنوې بیارغونې ته لاره هواره شی او هیواد د یوې رښتونې دموکراسی په لور مخ په وړاندې ولاړ شی.

ستره پوښتنه: آیا جرګې به برلاسې شی دا ماموریت سرته ورسوی؟

ځواب:؟!

د جرګو په تړاو دریځونه

    د امن جرګو په اړه دوه حاکمې لیدلارې موجودې دی: ړنده پښتونولی حکم کوی چې همدا چې جرګه ده نو ښه ده ځکه چې پښتنی جوهر لری؛ خو بل خوا ته دا لید حاکم دی چې ترهګری د خلکو منځ کې ځای لری او حتا همدا جرګې به هم د ځناورو طالبانو پر شتون او واک کې پر سهیم کیدو صحه کیږدی. خو دریم نظر هم شته او هغه دا چې ترهګری او افراطیت د فقر او بې وسۍ تر څنګ د لویدیځې نړۍ د ناسمو سیاستونو او د دې وضعې نه د پاکستان د پوځی او استخباراتی دستګاه د ناوړې استفادې زیږنده ده. 

     که له یوې خوا تمه کیږی چې د ډیورنډ کرښې دواړه غاړو ته د امن جرګې به سیمې او په ځانګړې ډول افغانستان ته امن ورپه برخه کړی، خو له بلې خوا دا اندیښنې هم وجود لری چې د پاکستان دولت نیم زړې ملګرتیا او د هغه هیواد قوی استخباراتی ماشین به په یقین سره د تیرو دیپلوماتیکو نوښتونو په شان دا جرګې هم یرغمل ونیسی.

    له بل پلوه، د افغانستان د غاړې څخه د جرګې مشری د هغه کسانو په لاس کې ده چې اصلاً د مخ په وړاندې او اعتدال خوښونکو عناصرو په نوم نه یادیږی، هر څو هم چې دوی به مثلاً د ملا عمر یا ګلبدین یا د افغانستان په اوسنی دولت کې د ګډو کسانو په اندازه افراطی نه وی. دې ټکی په پام کی نیولو سره هیڅ لیرې به نه وی چې پاکستانی حکومت هم ورته اقدام وکړی او منځ لاری پښتانه یو وار بیا څنډې ته او پرځای یې خپل لاس پوڅی افراطی څیرې رامخې ته کړی. 

    په ټولیزه توګه دا جرګې لنډ مهاله پرمختګونه رامنځ ته او پښتنو ته د مذهبی افراطیت پرځای پښتون ناسیونالیزم د بدیل په توګه وړاندې کولی شی؛  خو د تروریزم جړې، د پاکستان حکومت دوه مخې سیاست او د ترهګرۍ پرضد د متحد ایالتونو نیمګړی نیت او هغه بې وسی چې ولسونه د تروریزم منګولو کې ایساروی، هغه ټول عوامل دی چې د جرګو پرځای باید پرې غور او د حل لارې چارې یې وموندل شی.

     د جرګو په تړاو بله پوښتنه دا ده چې د قومی مشرانو له وسه به څه پوره وی پداسې حال کې چې هغوی پخپله په یو شکل د تروریستانو سره لاس لری، یا پخپله د تروریزم قربانی ګرځیدلی دی؛ په تیرو دریو کلونو کې لسګونه قومی مشران د ترهګرو لخوا د حکومت سره د ملاتړ په تور له پښو غورځیدلی.

دوه اونۍ وړاندې په پیښور کې د پښتنو سکیولاره ګوند عوامی نیشنل پارټۍ د مشر اسفندیار ولی په نوښت په سل ګونو قومی مشران سره راټول شوی وو تر څو د ډیورنډ کرښې د دواړو غاړو پر امنیت وغږیږی. پدې غونډه کې که څه هم مولانا فضل الرحمان په څیر افراطی څیرې هم رابلل شوې وې خو د غونډې ګډون والو د فضل الرحمان د ټولو هغه خبرو سره په کلکه مخالفت وکړ چې د افراطیت او طالبانو د ملاتړ بوی یې درلود. دې غونډې د دې تریخ واقعیت غندنه هم وکړه چې ګوندې طالبان او پښتانه یو له بل سره مساوی دی. غونډې د حجرې او جومات په نقش هم خبرې او د حجرې او دیرې په نقش یې تاکید وکړ، د دې مانا دا چې افراطیت ورټی او دا چې د دې سیمې خلک د دې ګواښ نه لیرې باید د سوله ایز ژوند خاوندان وی، که څه هم چې د مشرف پوځی حکومت هیڅ فرصت له لاسه ندی ورکړی چې نړیوالې ټولنې ته طالبان د پښتنو استازی او پښتانه د طالبانو خواخوږی وروپیژنی.

      ډیری سیاسی کارپوهان پدې باور دی چې دا غونډه د پښتنو لخوا د خپلو دودیزو سکیولاریستی ارزښتونو د راژوندی کولو په لور یوه هڅه ده.

      دا چې سیمه ایزې امن جرګې به په کومو ټکو څرخیږی، د راتلونکی خبره ده، خو هغه څه چې د سیمې او په ځانګړې توګه د افغانانو او د پاکستان د پښتنو په منځ کې مخکښه کړیو د اندیښنې سبب شوی هغه دا چې د جرګو تر نامه لاندې داسې نه چې د شمالی وزیرستان په څیر دې طالبانو سره جوړ جاړی وشی او هغوی دې د هیواد پر یوې خاصې سیمې واکمن کړی. که داسې وی نو دا به هغه څه وی چې دا جرګې به د مخکښه افغانانو او په پاکستان کې د مخکښه او منځ لاری پښتنو د کرکې وړ وګرځوی او نه یوازې دا چې ستونزې به حل نکړی بلکې په ستونزو به نورې ستونزې ورزیاتې کړی او د طالبانو او ترهګرو شتون ته به قانونی بڼه ورکړی، لکه څنګه چې د افغانستان پارلمانی ټاکنو جنګ سالارانو او جنایتکارانو شتون ته قانونی بڼه وروبښله او دا دې اوس یې د هیواد د قانون جوړونې پر څوکیو ډډه وهلې ده.

  د دې ټولو اندیښنو سره سره دا جرګه به یو ښه والی ولری چې دا جرګې به څه نا څه د منځ لارو، سکیولارو پښتنو انځور نړۍ ته وړاندې کړی.

آقای کرزی، همین ساختار کافیست!!

   اخیراً آقای کرزی از گلبدین و ملاعمر دعوت نمود تا در مذاکرات صلح شرکت کرده، در ساختار دولت افغانستان شریک شوند. آقای کرزی قبل از برگذاری انتخابات ریاست جمهوری وعده داده بود که دیگر هیچ جنگسالار و ناقض حقوق بشری را در دولتش شرکت نخواهد داد و فقط بر توده های مردم تکیه خواهد کرد و مردم به این خاطر برایش رای دادند. ولی بمجردیکه جام پیروزی را سر کشید به تمام وعده، وعیدهایش پشت کرد و آنانی را که گفته بود از خود خواهد راند، تنگ در آغوش کشید و با اتکا بر آنان کشور را در کام فساد اداری، فقر، مواد مخدر، بیکاری، تجاوز بر حقوق توده های نامراد کشور، فرو برد. به این خاطر همه برایش فریاد می کشند که اگر ساختار دولتت از بنیاد تغییر نکند، از راه ترکستان برنخواهی گشت.

    اکنون آقای کرزی آنانی را که جان صدها آزادیخواه را پاره پاره کرده، نیمی از پیکر اجتماع را به تحقیر گرفته، کابل را ویران نموده، دروازه مکتب را دروازه دوزخ نامیده و کشور را از تمام نعمت های فرهنگی آن محروم ساخته، می خواهد در این ساختار بافزاید. بدین صورت دیوار عظیمی که میان مردم و او قد کشیده در آن وقت دهها بار ضخیم تر و پولادین تر نخواهد شد؟

د جنوبی کوریا د کارګرانو او بزګرانو ګډ غورځنګ

   جنوبی کوریا کې په لسګونو زره کارګرانو او بزګرانو تیره اونۍ د هغه هڅو په ضد لاریون وکړ چې غواړی د متحد ایالتونو سره د آزادې سوداګرۍ تړون (اف ټی ای) لاسلیک کړی.

    د دې تړون لیک په خلاف ټولټال اویا زره کسانو د جنوبی کوریا په ښارونو کې پراخ لاریونونه وکړل چې تر ټولو عمده شعار "د کوریا-متحد ایالتونو آزادې سوداګرۍ تړون ختم کړئ" د سترو ښارونو واټونه او کوڅې ولړزولې.

د دې تړون موخه د دواړو هیوادونو ترمنځ په سوداګرۍ کې د تعرفو او نورو خنډونو اوچتول دی. دا مهال د دواړو هیوادونو سوداګرۍ، 72 ملیارد ډالرو ته رسیږی. خو د جنوبی کوریا کارګری، زراعتی او ټولنیزې ډلې په کلکه د دې تړون غندنه کوی ځکه دوی باور لری دا تړون به د برلاسی هیواد – متحد ایالتونو- په ګټه تمام شی. په دې ډله کې بزګران په ځانګړی توګه د دې تړون مخالف دی ځکه چې د دې تړون په ترڅ کې او د آزادې سوداګرۍ د اصولو پربنسټ، بزګرانو او په ځانګړی ډول د شولې کرونکو ته به ډیری موجودې اسانتیاوې له منځه ولاړې شی.

   له اقتصادی پلوه کارګران او بزګران استدلال کوی چې د اف ټی ای تړون ناعادلانه او یواړخیز دی ځکه چې د متحدو ایالتونو د کمپنیو په وړاندې چې د خپل حکومت لخوا پراخې مرستې او سبسیدونه لاس ته راوړی، کوریایی کمپنۍ دسیالۍ وړتیا نلری او ماتې سره مخامخ کیږی چې پایله به یې د لسګونو زره کارګرانو تورو خاورو ته کښیناستل وی. ښکاره خبره ده چې دا غمیزه به صنعت پورې محدوده پاتې نشی او د بزګرانو دروازې به هم وروټکوی.

د دې لاریونونو سره سم دننه په جنوبی کوریا کې هم د کار په قانون کې د بدلون راوستنې په خلاف ټوله تیره اونۍ د لسګونو زره کارګرانو په لاریونونو کې تیره شوه. د جنوبی کوریا کارګره طبقه په دودیز ډول د منظمو او رهبری شوی لاریونونو په ترڅ کې د هر ټولنیز، سیاسی او اقتصادی بدلون په وړاندې خپل غبرګون ښکاره کوی.

    جنوبی کوریا کې د امریکا سره د آزادې سوداګرۍ خلاف د لاریونونو تر څنګ، شمالی کوریا هم د امریکا ضد کلک دریځ لری او دوه میاشتې وړاندې یې د همدې ترینګلې اړیکو د اندیښنو له کبله د خپلو اتومی ازمایښتونو د ترسره کیدو خبر ورکړ؛ خو د جنوبی کوریا حکومت له متحدو ایالتونو سره نژدې اړیکې لری. دا مهال د جنوبی کوریا د 670000 کسیز پوځ ترڅنګ دیرش زره امریکایی سرتیری ګواکې د سیمه ایز قدرت د انډول ساتنې په موخه په جنوبی کوریا کې میشت دی. په پنځوسمې لسیزې کې د دواړو کوریاوو تر منځ د جګړې نه راپدیخوا د بهرنی ځواکونو دې حضور د جنوبی کوریا د پراخ ولس قهرجن غبرګون راپارولی ځکه هغوی فکر کوی دا حضور د شمالی او جنوبی کوریا د یوموټی کیدو په وړاندې خنډ دی.

امریکای لاتین خون "چگوارا" را ارج می گذارد

     امریکای لاتین که سالها بار استعمار و استثمار اسپانیوی ها را برده، بعد از جنگ دوم جهانی بی وقفه توسط کمپنی های امریکایی بهره کشی شده، رژیم های قلاده بندی بر بسیاری از کشورهای آن با خون و خنجر حکم رانده اند. این منطقه وسیع و پیوست به ایالات متحده که محل درگیری ها، کودتاها، معادن سرشار و بازارهای گسترده است، اینک به سویی سیر می کند تا جای پای امریکا را خالی سازد.

    کوبای انقلابی که 47 سال در برابر تهدیدهای ایالات متحده( از توطئه آشکار و نهان تا حمله مستقیم) مقاومت کرد، به شکیلی بار دیگر به سکاندار مخالفان امریکا مبدل شده، مردم امریکای لاتین و مرکزی تصمیم گرفته اند تا کودتاچیان(در بولیوی طی کمتر از یک دهه دو صد بار کودتا شد) را از اورنگ قدرت به زیر بکشانند و در عوض چهره های مردمداری را بر اریکه بنشانند.

     کامیابی بار سوم هوگو چاویز در انتخابات ونزویلا، یکی از کشورهای نفتخیز این قاره که یک انقلابی پوپولیست رادیکال است و برخوردهای تند او با بوش، راهش را با هاوانا کوتاه تر ساخت، کسی که خیال استقرار نظام سوسیالیزم را در ونزویلا به سر می پروراند، یکی از تندترین رییس جمهوران این منطقه در ضدیت با سرمایه داری امریکاست، پیروزی مورالیس در بولیوی که متحد فیدل و چاویز است وکاسترو را پدر بزرگ انقلاب امریکای لاتین لقب داده است و به سه اصل دزدی مکن، دروغ مگو و بیکار نمان باور دارد، در کنار دولتهای سوسیال دموکرات برزیل، ارجنتاین، شیلی و اکوادور اینک تصمیم به جبهه واحدی که هر چند اسمی بر آن نوشته نشده، دارند و این جبهه سال گذشته که ایالات متحده 36 کشور این قاره جز کوبا را به نشستی دعوت و در آن بازار مشترک امریکا را مطرح کرد، به مخالفت با آن برخاست و این طرح را در جهت دستیابی بیشتر کمپنی های امریکایی به این منطقه نامید و بوش با شعار های تند ارجنتاینی ها که در استدیوم 40 هزار نفری بوینس آیرس تجمع کرده و عکس بزرگی از چگوارا را بر فرق آن نصب کرده بودند، روبرو شد و بی هیچ دستاوردی با جملات زننده چاویز به واشنگتن برگشت.

   حرکت چپگرایان از سوسیال دموکرات ها تا پوپولیست ها و کمونیست ها با پرچم رای و انتخاب، امریکا را درین قاره به شدت ضربه زده و فقط قادر به امضای پیمان نفتا با کانادا و پانامه شده است. بر این صف، انتخابات نیگاراگوا، دانیل اورتیگا رهبر کمونیست سابق ساندنیستها را افزود. اورتیگا با حزب مقتدرش که ده سال بر ضد رژیم فاشیست سوموزا  جنگید و در 1979 قدرت را به دست آورد، بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و تک قطبی شدن جهان، کشور کوچک نیگاراگوا به انتخابات تن داد. در آنوقت کنتراها به وسیله سی آی ای حمایت می شدند و بالاخره در 1990 خانم چومورو قدرت را به دست گرفت. خوش و بش چومورو با امریکا و عدم کامیابی او در بلند بردن سطح زندگی مردم، بار دیگر اورتیگا را به قدرت رساند. گرچه او از اقتصاد بازار نام برد ولی بوش این پیروزی را خبر بدی برای کشورش عنوان کرد.

    دانیل اورتیگا که در جریان انقلاب آن کشور بر ضد سوموزا از سوی کوبا شدیداً حمایت می شد یکی دیگر از رهبران چپ رادیکال قاره امریکاست که می تواند حلقه کوبا، ونزویلا و بولیوی را محکمتر سازد و اینان با سوسیال دموکرات های شیلی، برزیل، ارجنتاین و اکوادور در تقویت جبهه ضد رژیم های کودتاگر و حامی آنها ایالات متحده استوارتر بایستند.